تسلط به تاریخ هند در گرو یادگیری فارسی است

به گزارش روابط عمومی بنیاد سعدی، محفل ادبی شعر «هند-دوستانِ ایران» با حضورغلامعلی حدادعادل رئیس بنیاد سعدی، علیرضا مختارپور رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، جان مای معاون سفیر هند در ایران، بالرام شوکلا رئیس مرکز فرهنگی سفارت هند، علیرضا قزوه رئیس دفتر شعر و موسیقی و سرود صداوسیمای ایران و جمعی از شاعران ایرانی و هندی در مرکز همایش‌های بین‌المللی (تالار فرهنگ) سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران برگزار شد.

ایرانی‌ها و هندی‌ها پسرعمو هستند

غلامعلی حدادعادل؛ رئیس بنیاد سعدی در این محفل ادبی که به مناسبت سالروز استقلال کشور هندوستان و به نشانه دوستی دو کشور ایران و هند برگزار شد، گفت: روابط فرهنگی ایران و هندوستان ریشه چند هزار ساله دارد و اگر به تاریخ نگاه کنیم و پیشینه و اقوامی که از سواحل دانوب شمالی به ایران و سرزمین‌های جنوبی سفر کردند و در این سرزمین‌ها ساکن شدند را بررسی کنیم، متوجه می‌شویم که نیاکان ایرانی‌ها و هندی‌ها با هم مشترک است و امروز می‌توانیم بگویم ایرانی‌ها و هندی‌ها پسرعمو هستند و این هم‌ریشه بودن در زبان و فرهنگ‌شان آشکار است.

وی ادامه داد: روابط فرهنگی ایران و هند به پیش از اسلام بازمی‌گردد و به گواه تاریخ ایرانی‌ها بنا به دلایل فرهنگی، سیاسی و اجتماعی به هند مهاجرت کرده‌اند که سفر و مهاجرت بر فرهنگ و تمدن دو ملت تاثیر گذاشته است. هند یکی از مقاصد اصلی سفر و مهاجرت اهل فرهنگ ایران بوده است.

مقصد مهاجرتی بسیاری از ایرانی‌ها در گذشته هند بوده است

رئیس بنیاد سعدی اظهار کرد: نکته جالب توجه این است که سفر به هندوستان مختص به شاعران و ادیبان نبوده و در حدود پانصد سال پیش یک ایرانی وقتی می‌خواست به سفر برود به پاریس، لندن و برلین سفر نمی‌کرد، بلکه به هند می‌رفت. این سفرها همواره از راه دریا بود و در بسیاری از منابع شرحی از داستان مهاجرت ایرانیان به هند نوشته شده است.

وی با اشاره به تقویت روابط فرهنگی میان ایران و هند گفت: هر زمان که دولت هند رایزن فرهنگی فرهیخته‌ای را به ایران می‌فرستد، خوشحال می‌شوم و آن را نویدبخش دوران پرثمری می‌دانم زیرا می‌تواند روابط میان دو کشور را تقویت کند. در هشت سال گذشته چندین رایزن فرهنگی از هند به ایران آمده‌اند که در گسترش روابط فرهنگی دو کشور نقش پررنگی داشته‌اند.

وی ادامه داد: پیش از آنکه بالرام شوکلا رایزن فرهنگی هند در ایران شود، او را می‌شناختم و از عشق و علاقه او به زبان فارسی باخبر بودم و انتخاب او را به این سمت به فال نیک گرفتم. همواره در تمام این سال‌ها درباره تاثیر زبان فارسی در هند سخن گفته شده است اما این بار بالرام شوکلا توپ را به زمین ایرانی‌ها انداخته و محفل ادبی با عنوان تاثیر هند بر زبان فارسی برپا کرده است. به نظر من طرح چنین موضوعی و برگزاری چنین محفلی تقاضای درست و بجایی است.

به گفته حداد عادل، برخی از شاعران به واسطه اینکه احساس می‌کردند شعرشان در ایران خریدار ندارد، به هند مهاجرت کردند و اگر بخواهیم منحنی سفر ایرانیان به هند را رسم کنیم شاهد فراز و فرود سفر ایرانیان به هند خواهیم بود و یکی از مهاجرت‌های بزرگ ایرانی‌ها به هند، مهاجرت زرتشتیان بوده است که در چندین نوبت اتفاق افتاده است.

هند کعبه اهل کمال است

رئیس بنیاد سعدی افزود: فرهنگ و تمدن هندی از جمله تمدن‌هایی است که بر فرهنگ و زبان ما تاثیر گذاشته و یکی از جنبه‌های تاثیر هند در زبان و ادبیات فارسی وصف هند توسط شاعران و نویسندگان ایرانی است و اگر تمام مطالب مربوط به روابط فرهنگی ایران و هند را گردآوری کنیم، کتاب مفصلی خواهد شد. گویی به هند رفتن حج اهل فضل و ادب بوده است.

حدادعادل تصریح کرد: شاعری به نام سلیم تهرانی اعتقاد داشت که برای رشد و موفقیت باید به هند بروند، در کنار تمام رضایت‌هایی که شاعران و نویسندگان از سفر به هند داشته‌اند، آنها نیز دچار غم غربت می‌شدند که نمونه آن در شعر صائب دیده می‌شود. همچنین بخش‌هایی از هند از جمله کشمیر بیشتر از سایر مناطق برای ایرانیان جذاب بوده است. در کتابی از مجموعه کتاب‌های «از ایران چه می‌دانیم؟» به قلم ابوالقاسم رادفر یک عنوان به اسم کشمیر وجود دارد.

عرفان مرز مشترک ایرانی‌ها و هندی‌ها است

وی بیان کرد: علاقه به عرفان از اشتراکات میان ایرانی‌ها و هندوها است و گویی روح دو ملت با عرفان یکی می‌شود و در عرفان یکدیگر را ملاقات می‌کنند. به اعتقاد من این روح عرفانی در هر دو ملت وجود دارد و و اشتراکات هنری آنها در رشته‌های مختلف از جمله نگارگری و موسیقی جلوه می‌کند.

حداد عادل با اشاره به پژوهش‌های متعدد ایرانی‌ها درباره فرهنگ و تمدن هندی‌ها گفت: در دوران معاصر، دکتر فتح‌الله مجتبایی و داریوش شایگان پژوهش‌های ارزشمندی در این عرصه انجام داده‌اند و این آثار بسیار ارزشمند هستند. اگر تنها درباره تاثیر کتاب ارزشمند «کلیله و دمنه» در ادبیات فارسی بخواهیم تحقیق کنیم چندین عنوان کتاب می‌توان در این زمینه نوشت. در مقاله‌ای که دکتر فتح الله مجتبایی نوشته است، ریشه شصت داستان مثنوی را هندی عنوان کرده‌اند. همچنین در این مقاله عنوان کرده‌اند که بسیاری از متون تاریخی هند به زبان فارسی نوشته شده است و بر این اساس اگر هندی‌ها بخواهند تاریخ خود را بخوانند باید به زبان فارسی تسلط داشته باشند.

به گفته حداد عادل، اصطلاحات ادبی بسیاری همچون خال جبین از زبان هندی وارد زبان و ادبیات فارسی شده است و در بسیاری از ضرب‌المثل‌ها، ترانه‌ها و تصنیف‌ها درباره هند سخن به میان آمده است که همه این موضوعات می‌توانند دستمایه کارهای پژوهشی ارزشمندی شوند.

بخشی از تالار ملل را به نام کشور هند افتتاح کردیم

در ادامه مراسم، علیرضا مختارپور رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، ضمن خوش آمدگویی به مهمانان این محفل ادبی گفت: با حکم وظیفه و افتخار من امروز در این محفل سخن می‌گویم. خوشبختانه این توفیق را داشته‌ایم که در قالب برنامه‌ای بخشی از تالار ملل را با حضور جان مای، معاون سفیر هند، بالرام شوکلا، رئیس مرکز فرهنگی سفارت هند و هیئت همراه‌شان به نام کشور هند افتتاح کنیم. در این تالار، کتاب‌های مختلفی را از ملل مختلف برای معرفی فرهنگ، تمدن و ادبیات آنها حفاظت می‌کنیم و جای کشور کهن و فرهنگی هند در تالار ملل ما خالی بود که امروز خوشبختانه به یمن این محفل و لطف دوستان ما در سفارت هند این بخش تأمین شد.

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران تأکید کرد: با تأمین کتاب‌های بیشتر از فرهنگ کشور هند می‌توان بخش مربوط به این کشور در تالار ملل کتابخانه ملّی ایران را پربارتر کرد و تعداد منابع بیشتری را در اختیار پژوهشگران گذاشت.

امید به گسترش پل فرهنگی میان دو کشور

در این مراسم، علیرضا قزوه رئیس دفتر شعر و موسیقی و سرود سازمان صدا و سیمای ایران با ابراز خوشحالی از برگزاری محفل ادبی شعر «هند- دوستانِ هند» گفت: پیوند میان ایران و هند به قرن‌ها پیش بازمی‌گردد و همواره ارتباطات دو کشور خوب بوده است. دو کشور از نظر ادبی نیز همواره با هم ارتباط خوبی داشته‌اند و این محفل ادبی نیز برای گسترش ارتباطات ادبی برپا شده است و امیدوارم پل فرهنگی میان دو کشور هر روز گسترده‌تر شود.

تبادل ادب و فرهنگ نشان احترام بین ذهن‌های بزرگ ایران و هند است

در ادامه این محفل ادبی، جان مای، معاون سفیر هند ضمن خیرمقدم به حاضران گفت: من به نمایندگی از سفارت هند و مرکز فرهنگی سوامی ویوکاناندا، مقدم همه شما عزیزان را در برنامه امروز گرامی می‌دارم. ما مفتخر به همکاری با کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران هستیم و امیدواریم که این دوستی باعث گسترش روابط دیرینه فرهنگی هند و ایران شود.

وی افزود: روابط هند و ایران بر پایه پیوندهای تمدنی و ارتباط مردمان ما با یکدیگر استوار است. روابط امروزی هند و ایران به برکت این پیوندهای تمدنی و ارتباط مردم با مردم، بستر مناسبی را برای روابط دوجانبه گرم و مستحکم فراهم می‌کند. تعهد در سطح بالا برای افزایش و تعمیق بیشتر روابط دوجانبه در همه بخش‌ها وجود دارد.

معاون سفیر هند ادامه داد: در طول قرن‌ها، تبادلات غنی در زمینه آثار ادبی بین دو تمدن ما وجود داشته است که نشان دهنده احترام و دوستی متقابل بین ذهن‌های بزرگ هند و ایران است. شاید هیچ دو کشوری مانند هند و ایران این حس دوستی طبیعی را با یکدیگر نداشته باشند. برنامه «شاعران هند- دوستان ایران» نمونه دیگری از احترام و دوستی بین دو طرف است. ما از صمیم قلب امیدواریم دوره‌های بیشتری از این برنامه در آینده برگزار شده و طعم و رنگ بیشتری به دوستی هند و ایران بدهد.

جان مای تأکید کرد: شعر فارسی همیشه در هند محبوب بوده و تأثیری فراموش‌ناشدنی بر اشعار اردو در هند بر جای گذاشته و سبک‌ها و قالب‌های شعر هندی را به شدت تحت تاثیر قرار داده است. متأسفانه نسل جوان هند بر خلاف نسل پیشین خود، چندان با شعر غنی فارسی آشنا نیستند. من مطمئن هستم که برنامه امروز فرصتی برای نمایش زیبایی اشعار معاصر فارسی به جوانان هندی است.

وی یادآور شد: عشق به هند در اشعاری که امروز شاهد آن خواهیم بود، مطمئناً علاقه به شعر فارسی را در بین جوانان هندی زنده خواهد کرد. ما تمام تلاش خود را به کار خواهیم گرفت تا با جوانان هندی ارتباط بگیریم و میراث غنی شعر فارسی که در جهان پرآوازه است را ترویج کنیم.

هند در شعر شاعران قدیم ایران همواره جایگاه ویژه‌ای داشته است

در ادامه این مراسم، بالرام شوکلا رئیس مرکز فرهنگی سفارت هند گفت: شعر سرودن بزرگترین دلیل و شاهد برای عشق ورزیدن است و من هیچ کشوری را مثل ایران و هند سراغ ندارم که در طول تاریخ روابط شان همیشه دوستانه باشد. روابط ایران و هند در عرصه‌های مختلف همواره خوب بوده است و این دوستی خلل ناپذیر است.

رئیس مرکز فرهنگی سفارت هند گفت: هند در شعر شاعران قدیم ایران همواره جایگاه ویژه‌ای داشته است، براساس اشعار و ضرب‌المثل‌هایی که از دیرباز به جا مانده، برخی از ایرانیان هند را اصل خویش می‌دانستند و به قول معروف گاهی فیل شان یاد هندوستان می‌افتاده است. برخی هم سفر به هند را بر خود واجب می‌دانستند و می‌خواستند بال بگشایند و به هند سفر کنند.

وی در بخش دیگر سخنانش گفت: من عاشق ایران هستم، من زندگی می‌کنم تا درباره ایران شعر بگویم و در ادامه شعری با عنوان ایران من که مضمونش عشق‌ورزی به ایران بود را خواند.

ایرج قنبری، سعیده حسینجانی، نغمه مستشار‌نظامی، عبدالجبار کاکایی، رضا اسماعیلی، مصطفی محدثی‌خراسانی، احسان‌الله شکرالهی، محمودرضا اکرامی‌فر، محسن راهجردی و سید‌مسعود علوی‌تبار شعرخوانی کردند و مقرر شد اشعاری که در این نشست خوانده شده است، جمع‌آوری و در قالب کتابی به زبان‌های ایرانی و هندی عرضه شود.

پایان خبر