بنیاد سعدی درحال برطرف کردن مشکلات آموزش زبان فارسی است

استاد اعزامی به دانشگاه قریق قلعه ترکیه در غرفه بنیاد سعدی در نمایشگاه کتاب تهران گفت: بنیاد سعدی نیز در حال برطرف کردن بخشی از مشکلات در زمینه آموزش زبان فارسی است و بزرگترین اقدام، ایجاد وحدت رویه در آموزش زبان فارسی است تا هم دانشجویان و هم استادان سردرگم نشوند.

به گزارش روابط عمومی بنیاد سعدی، حسن اکبری بیرق، استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سمنان و استاد اعزامی به دانشگاه قریق قلعه ترکیه با حضور در غرفه بنیاد سعدی در سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با زینب کوشکی، کارشناس بین‌الملل بنیاد سعدی و میز ترکیه گفت‌وگو کرد.

اکبری بیرق ضمن تشکر از خدمات شایسته بنیاد سعدی در جهت گسترش آموزش و گسترش زبان فارسی در جهان، درباره تجربه خود به‌عنوان مدرس اعزامی به دانشگاه قریق قلعه ترکیه، موضوعاتی که در دانشگاه محل اعزام با آن مواجه بود و همچنین سرفصل‌های آموزشی زبان و ادبیات فارسی، تشریح کرد و گفت: زمینه اعزام من به ترکیه و دانشگاه قریق قلعه به دو سال قبل از اعزام باز می‌گردد که به واسطه یک همایش ادبیات تطبیقی در این دانشگاه با کادر علمی آنجا آشنا شدم و آن‌ها اظهار تمایل کردند که به عنوان استاد مدعو به این دانشگاه بروم و به این شیوه بین سال‌های ۹۳ تا ۹۵ (به مدت دو سال) به آنجا اعزام شدم.

وی ادامه داد: در این دانشگاه در دو رشته مترجمی زبان فارسی و زبان و ادبیات فارسی دانشجو پذیرش می‌شود و به‌علاوه، به صورت تخصصی مترجم تربیت می‌کنند و تأکیدشان بیشتر بر ترجمه متون فارسی بود.

این استاد زبان فارسی با اشاره به اینکه احساس نیاز برای ترجمه متون فارسی نسخ خطی بازمانده از دوران عثمانی وجود دارد، افزود: از دوران تغییر خط، ترک‌ها دیگر نمی‌توانند متون فارسی، آثار و مکتوبات خودشان را بخوانند.

وی افزود: می‌دانیم که زمانی زبان فارسی، زبان رسمی و درباری ترکان عثمانی بود و از آن زمان آثار بسیاری به زبان فارسی باقی مانده است. از این رو، این احساس نیاز وجود دارد که محققان و مترجمان در رشته زبان و ادبیات فارسی که ترکی هم می‌دانند و در دانشگاه‌های آنکارا و استانبول و سلجوق و… تحصیل می‌کنند، با این رویکرد وارد حوزه ترجمه شوند.

این استاد زبان و ادبیات فارسی با توجه به اهمیت بحث ترجمه و پرورش مترجمان در این حوزه به معرفی برخی ترجمه‌های خود در این زمینه پرداخت و عنوان کرد: در طول مدتی که در ترکیه بودم، به این نتیجه رسیدم که ترجمه‌های آثار ادبی مدرن ترکی به فارسی در درجه اول نقایصی دارد و دوم اینکه، نویسندگان جریان‌ساز ترکیه مدرن در ایران شناخته شده نیستند.

وی تأکید کرد: مخاطبان ایرانی با نویسندگان صاحب اندیشه ترک آشنا نیستند و ما در ایران بیشتر با ناظم حکمت و عزیز نسین و… آشنا هستیم، اما ترکیه نویسندگان بزرگی چون صباح‌الدین علی و دیگران دارد که اندیشه‌های عمیق فلسفی دارند. من سعی کردم آثار این نویسندگان را پیدا و ترجمه کنم که هفت عنوان کتاب است.

اکبری بیرق افزود: بعضی مقالات که نویسندگان ترکیه مصاحبه کرده‌اند را نیز ترجمه کردیم و در نشریات چاپ شده است. به جز آن، برخی مطالب درباره ادبیات فارسی را با کمک یکی از دانشجویان دوره دکتری ترجمه و منتشر کردیم.

وی با اشاره به مشکلات ترجمه‌های ترکی به فارسی در ایران تشریح کرد: اثر پر فروش داستانی به نویسندگی الف شفق که در ترکی به اسم «عشق» معروف است، در ایران به عنوان «ملت عشق» یا «دولت عشق» شناخته می‌شود و تا‌کنون بیش از ۲۶ ترجمه مختلف از این اثر صورت گرفته است.

این استاد دانشگاه ادامه داد: من با اصل انگلیسی و ترکی آن مطابقت دادم و متوجه شدم که نویسندگان خیلی سلیقهای کار کرده اند و خیلی جاها را حذف کرده‌اند و به خودشان زحمت نداده‌اند خیلی اشعار مثنوی را که خانم شفق ارجاع داده‌اند، از متن نیکلسون مثنوی در بیاورند و یا برخی آیات و احادیث حذف شده است.

اکبری بیرق افزود: سعی کردم از این اثر متنی منقح با قید تمام ملحقات به نام «دولت عشق» ترجمه کنم و همین‌طور از آثار صباح الدین علی ترجمه‌هایی داشتم. در حال حاضر ترجمه متنی از آثار نویسندگان ابتدای قرن بیستم ترکیه در دست دارم که بیشتر زن هستند و امیدوارم که زودتر منتشر شود و مخاطبان فارسی زبان با آثار عمیق‌تر نویسندگان ترک آشنا شوند.

وی درباره چگونگی استقبال دانشجویان تحصیلات تکمیلی ترکیه برای ترجمه آثار فارسی به ترکی به‌عنوان رساله دکتری و یا پایان نامه کارشناسی ارشد، تشریح کرد: کسانی که در رشته‌های ترجمه وارد می شوند، انگیزه های مختلفی دارند. در دوران اخیر از آنجا که سطح مبادلات اقتصادی ایران و ترکیه بسیار گسترده شده است، نیاز به مترجم احساس می‌شود و کسانی که وارد این دوره می‌شوند با انگیزه اشتغال در این زمینه اقدام می‌کنند.

این استاد زبان و ادبیات فارسی درباره اهداف افراد از یادگیری زبان فارسی گفت: وقتی افراد وارد مقاطع بالاتر می‌شوند، دست کم دو هدف دارند؛ یکی اینکه متون ترکی کهن را به خط فارسی بخوانند و شرح کنند و دیگر اینکه متون عرفانی کلاسیک بزرگان ادب فارسی را بخوانند و متوجه شوند.

اکبری بیرق افزود: بعضی شاعران بسیار مورد توجه ترک‌ها مثل قطران تبریزی هستند که خیلی مشتاقند دیوان او را ترجمه کنند و یا متونی که شرح و ترجمه نشده، تصحیح و ترجمه و چاپ کنند. این باعث آشنایی بیشتر با ادبیات فارسی می‌شود و انقطاع آنها را با میراث فرهنگی خودشان جبران می‌کند.

این استاد زبان فارسی در پاسخ به این پرسش که چالش‌ها و راهبردهای موضوع ترجمه از فارسی به ترکی چگونه است و بنیاد سعدی در این زمینه چگونه می‌تواند تسهیلگر باشد، گفت: چالش‌های آموزش زبان فارسی در ترکیه با چالش‌های آموزش ادبیات فارسی متفاوت است. بنیاد سعدی نیز در حال برطرف کردن بخشی از این چالش‌ها و مشکلات است و بزرگترین اقدام، ایجاد وحدت رویه در آموزش زبان فارسی است تا هم دانشجویان و هم استادان سردرگم نشوند.

وی خاطرنشان کرد: استادان زبان فارسی و همچنین استادان ادبیات فارسی در حوزه‌های تخصصی خود می‌توانند در امر آموزش کار کنند و دوره‌ها هدف گذاری شده در دو سمت تخصصی باشد؛ یکی درگسترش ادبیات و فرهنگ ایرانی و دیگری آموزش زبان فارسی به شکل تخصصی است و سیاست‌گذاران بنیاد سعدی اگر در این دو حوزه سیاست‌گذاری مشخصی داشته باشند، به صواب نزدیکتر است.

اکبری بیرق خاطرنشان کرد: برای کشورهای مختلف باید تکنیک‌های مختلف آموزش زبان فارسی داشته باشیم و برای کسانی که در ترکیه، قرقیزستان و قزاقستان، هلند و اتریش هستند باید سیاست و روش متفاوتی را در خور نیاز مخاطب به کار برد. به طور قطع، بنیاد سعدی چون به شکل تخصصی وارد این حوزه شده است، این مسائل را لحاظ می‌کند و با این کار هم در متقاضیان آموزش زبان فارسی و هم در استادان ایجاد انگیزه می‌کند.

کوشکی در ادامه این مباحث با تأکید بر اینکه این موضوع مدت‌ها در اتاق فکر بنیاد سعدی بررسی شده و در دستور کار قرار گرفته است، افزود: کتاب «گام اول» از جمله کتاب‌هایی است که تا‌کنون با ترجمه واژه‌های جدید آن به بیش از ۲۰ زبان تدوین شده است و در‌خصوص کتاب‌های تخصصی حوزه‌های مختلف جغرافیایی نیز با توجه به اولویت بندی که بنیاد سعدی بر اساس میزان مخاطبان داشته است، فعلاً کتاب «طوطی» برای مخاطبان هندی با توجه به مشترکات فرهنگی ویژه هند تألیف شده است.

بیرق در پاسخ به اینکه چه پیشنهاد راهبردی برای بنیاد سعدی در عرصه بین‌الملل دارید، گفت: خوشبختانه در رأس بنیاد سعدی مدیران توانمند و علاقه‌مند و آشنا از جمله خود آقای دکتر حداد عادل قرار دارند و تنها آرزو می‌کنیم روز به روز شاهد افزایش اعتلای زبان فارسی در سطح جهان باشیم و میراث فرهنگی ایرانیان برای مردم جهان شناخته شود؛ چرا که پیشینۀ بلند تمدنی ما را کمترکشوری دارد و ما باید از این سرمایه‌های معنوی استفاده کنیم تا یکی از بازیگران عرصه‌های بین‌المللی فرهنگ سیاست و اقتصاد شویم.

پایان خبر / ‏