نشست معرفی فرهنگ چهار زبانه آریان

با تکمیل تدوین جلد هفتم فرهنگ چهار زبانه آریان، تحت حمایت بنیاد سعدی و مرکز تحقیقات فارسی دهلی نو و نمایندگی این بنیاد در هند، گفتگویی زنده با مدیر و سر ویراستار این اثر، پروفسور چندر شیکهر، استاد زبان و ادبیات فارسی و نماینده فرهنگی کشور هند در ازبکستان برگزار کرد.

به گزارش روابط عمومی بنیاد سعدی، این نشست با حضور دکتر احسان الله شکراللهی رئیس مرکز تحقیقات فارسی دهلی نو و نماینده بنیاد سعدی در دهلی، دکتر ثریا پناهی عضو هیئت علمی گروه شبه قاره فرهنگستان زبان و ادب فارسی و به میزبانی دکتر زینب کوشکی کارشناس میز شبه قاره (هند) بنیاد سعدی، برگزار شد.

در آغاز این نشست پناهی، اساس کار فرهنگ آریان را بر فرهنگ معین خواند و فرهنگ معین را پیکره زبانی این فرهنگ دانست. در بحث آوانویسی و انتخاب مدخل‌ها مبنا را بر مدخل‌های فارسی دانست که معادل سنسکریت و انگلیسی و اردو را هم آورده‌اند.

وی در خصوص تاریخچه‌ای از فرهنگ نویسی در شبه قاره با توجه به مطالبی که در مقاله استاد منزوی با عنوان «تعامل ایران و شبه قاره» عنوان شده، گفت: ما در ایران با توجه به نیاز به واژه‌های عربی در فرهنگ نویسی عربی موفق بودیم و هندی‌ها نیز با توجه به نیاز به دانستن واژه‌های فارسی پیشگام در فرهنگ فارسی بوده‌اند. از قرن هفتم به بعد در هند فرهنگ قواس و فرهنگ اشرف اللغات و معیّد الفضلا نوشته شده است.

در ادامه پروفسور چندر شیکهر، استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه دهلی نو و مدیر و ویراستار فرهنگ چهار زبانه آریان در پاسخ به سوالاتی در خصوص انگیزه نگارش فرهنگ آریان و کسانی را که از ابتدا در تدوین آن همکاری داشته‌اند و نیز منابع مورد استفاده در تدوین این اثر سخنانی را بیان کرد و در خصوص انگیزه نگارش فرهنگ آریان و کسانی را که از ابتدا در تدوین آن همکاری داشته‌اند و نیز منابع مورد استفاده در تدوین این اثر گفت: انگیزه نوشتن این فرهنگ مدیون دولت جمهوری اسلامی و مرکز تحقیقات فارسی دهلی است و به پیشنهاد و حمایت آنجا انجام شده است. در آن زمان آقای دکتر رضا مصطفوی استاد اعزامی به هند بودند و پروژه «فارسی و زبان‌های هند» ارائه شد.

وی گفت: ابتدا تصمیم گرفتیم فرهنگ فارسی هندی نوشته شود و زبان انگلیسی را رابط قرار دادیم. استاد دکتر مرسلین، شادروان دکتر یونس جعفری، دکتر رضوی، عبدالرشید و بنده و … گروهی نزدیک به ۱۵ نفر بودیم با بررسی فرهنگ‌هایی که در هند نوشته شده بود کار را شروع کردیم و جلد اول در ۱۹۹۴ به ایران ارسال شد.

پروفسور چندر شیکهر ادامه داد: هند کشوری چند زبانه است و به دلیل وجود حکومت اسلامی در هند و رواج زبان‌های محلی نیاز بود که این فرهنگ‌ها مثل زمان فرهنگ شاه جهانی و فرهنگی دیگر که شش زبانه بود، نوشته شود.

در ادامه نشست دکتر احسان الله شکراللهی، رئیس مرکز تحقیقات فارسی دهلی نو، در پاسخ به سوال چگونگی ضرورت حمایت از فرهنگ آریان از سوی نهادهای جمهوری اسلامی گفت: هند هنوز یکی از اصلی ترین مدافعان زبان فارسی است و لازم است این حمایت‌ها صورت گیرد. وی افزود بسیاری از واژگان فارسی در هند استفاده می‌شود که در ایران و کشورهای فارسی زبان استفاده نمی‌شوند.

وی ادامه داد: در هند قریب به ۴۰ دانشگاه دارای کرسی زبان و ادبیات فارسی و ده‌ها کالج و صدها مدرسه عصری هستند که دانشجویان کثیر این مراکز نیاز دارند مفاهیم را به زبان مورد نظر خودشان بشناسند. در هند زبان رسمی هندی است و به خط دِوَنا گری نوشته می‌شود و تعداد زیادی مسلمانان که با خط اردو می‌نویسند و انگلیسی که زبان بین المللی است بسیار استفاده می‌شود.

شکراللهی در پایان اظهار داشت ما مشتاقانه منتظریم که سه_ چهار جلد پایانی این فرهنگ لغت به انجام برسد. پس از آن دو کار اصلی در پیش داریم، یکی اینکه این فرهنگ باید به دست صاحب نظران برسد و آنها نکات ویرایشی خود را در بررسی آن بگویند و یک بار در ایران و هند چاپ شود. دیگر اینکه این فرهنگ باید یک بار با سلسله سرواژگان هندی، اردو و نیز انگلیسی آن بازنویسی شود.