همایش «روز پاسداشت زبان فارسی و بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی»/بخش اول

بخش اول وبینار «پاسداشت زبان فارسی و بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی» با سخنرانی سفیر جمهوری تاجیکستان در ایران، عبدالغفور لیوال، سفیر جمهوری اسلامی افغانستان در ایران، سفیر ترکیه در ایران و سفیر ازبکستان در ایران در فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی بنیاد سعدی، در این وبینار نظام‌الدین زاهدی، سفیر جمهوری تاجیکستان در ایران، عبدالغفور لیوال، سفیر جمهوری اسلامی افغانستان در ایران، دریا ارس، سفیر ترکیه در ایران و بهادر عبدالله‌یف، سفیر ازبکستان در ایران به ایراد سخنرانی پرداختند.

پاسداشت زبان فارسی دعوت به شناخت قدر و قیمت زبان مادری است

نظام الدین زاهدی سفیر تاجیکستان در ایران در ابتدای سخنانش روز پاسداشت زبان فارسی و بزرگداشت فردوسی را به رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی و رئیس بنیاد سعدی تبریک گفت و سپس اشعاری از «مومن قناعت» شاعر شهیر تاجیکستانی را در ستایش زبان فارسی قرائت کرد.

وی با بیان اینکه زبان فارسی برای همه ما مثل مادر عزیز و مقدس است، گفت: هستی این زبان، هستی معنوی ما را در طول تاریخ تعیین و تامین کرده است. این زبان همواره نشان کیستی و چیستی ما بوده است.

سفیر جمهوری تاجیکستان گفت: در همه دوره‌ها زبان مشترک ما پاسدار هویت ملی و فرهنگ غنی ما بوده است که زبان فارسی این وظیفه را در موقعیت‌های خطیر به بهترین نحو به اجرا رسانده است. همین زبان فارسی بود که در قرن‌های نخست ظهور اسلام، موجب حفظ اصالت فرهنگ ایران زمین در بستر تمدن ساز اسلام شد.

زاهدی ادامه داد: در تاجیکستان در دوران شوروی، وقتی همه عامل‌های هویت زدا دامن پهن کردند، همه رسالت حفظ هویتی فرهنگی پارسی را زبان تاجیکی به عنوان شاخه‌ای از زبان فارسی به دوش کشید و نگذاشت که تاجیک ها از فرهنگ خود جدا گردند و هستی خود را فراموش کنند.

وی با اشاره به اینکه پس از استقلال تاجیکستان روند بازیابی هویت فرهنگی که در طلب آزادی بود با زبان تاجیکی آغاز گشت، گفت: با ابتکارات امام علی رحمان رئیس جمهور تاجیکستان دوره‌ای نو برای حفظ زبان فارسی در این کشور آغاز شد و با قبول قانون ویژه، زبان تاجیکی در مسند زبان دولتی استقرار پیدا کرد و جهت پاسداشت آن روز پنجم نوامبر در تقویم کشور روز زبان دولتی اعلام شد.

سفیر جمهوری تاجیکستان گفت: امروز زبان مشترک ما یک درخت باروری را می‌ماند که ریشه های عمیق و تن محکم و سه شاخه محکم تاجیکی، دری و فارسی ایران را دارد. این زبان مظهر یگانگی ایران زمین فرهنگی است. وظیفه ماست که این درخت را از گزند زمان جهانی شوی حفظ کرده و برای آیندگان به میراث بگذاریم چنان که پیشینیان برای ما تلاش کردند و آن را به دست ما سپردند.

زاهدی در پایان سخنانش گفت: روز پاسداشت زبان فارسی و فردوسی دعوت به شناخت قدر و قیمت زبان مادری و حفظ این میراث ارزشمند نیاکان است.

فردوسی از جمله شاعران خردورز متقدم بر سایر حکیمان بود

عبدالغفور لیوال، سفیرکبیر جمهوری اسلامی افغانستان در ایران درباره فردوسی گفت: حکیم ابوالقاسم فردوسی در کنار سنایی غزنوی، انوری ابیوردی، ناصر خسرو بلخی و ابوالفتح عمر خیام، از جمله شاعران حکیم و خردورز زبان و فرهنگ فارسی بود که نسبت به سایر حکیمان تقدم داشت.

لیوال افزود: او زمانی که قلمروی زبان فارسی را در پرتگاه نابودی می‌دید، زبان فارسی را انتخاب کرد و به احیای آن پرداخت تا موجب یگانگی و اتحاد شود.

وی ادامه داد: شاعران و نویسندگان پس از فردوسی، پیوسته از او به نیک نامی یاد می‌کنند و از او درس اصالت گرفته‌اند؛ چنان که سعدی در شعر «چه خوش گفت فردوسی پاکزاد که رحمت بر آن تربت پاک باد / میازار موری که دانه‌کش است که جان دارد و جان شیرین خوش است» از شعر فردوسی برای تضمین استفاده کرده است.

سفیر کبیر افغانستان با بیان اینکه قلمروی گسترده زبان فارسی که فردوسی از آن سخن می‌گوید، شامل سرزمین‌های مختلفی از جمله افغانستان می‌شود، افزود: کشور ما زادگاه و مهد پرورش شاعران و فیلسوفانی بوده است که همصدای فردوسی طومار طویل ما را پرافتخار ساخته‌اند. زبان فارسی قلمروی معنوی است که همه فارسی زبانان، ساکنان آن هستند و ارزش‌های موجود در این قلمرو به تک تک ساکنان آن تعلق می‌گیرد.

وی ادامه داد: نویسندگان و فرهنگیان افغانستان هم با استفاده از آثاری که نویسندگان همزبان‌شان در جاهای دیگر از جمله جمهوری اسلامی نوشته‌اند و همچنین با تألیف آثار، خلق افکار و سرایش اشعار و آفرینش هنرها در غنای فرهنگ و زبان فارسی کوشیده‌اند.

لیوال در پایان گفت: میراث‌های مشترک ملت‌ها موجب زمینه‌سازی برای نزدیک شدن و پیوند ملت‌هاست و چه میراثی بزرگتر و افتخارآمیز از میراث فرهنگی و معنوی ملت‌ها.

شاهنامه‌هایی که سلاطین ترکیه دستور ترجمه‌اش را دادند

دریا اُرس سفیر ترکیه در ایران درباره چند ترجمه از شاهنامه فردوسی به زبان ترکی گفت: اولین ترجمه منثور از شاهنامه بنا به درخواست سلطان مراد دوم در قرن پانزدهم در ترکیه رقم خورد و مترجم ناشناخته آن تنها نیمی از شاهنامه را ترجمه کرد. بعد از آن اولین و موفق‌ترین ترجمه منظوم شاهنامه به زبان ترکی با حمایت‌های مادی سلطان وقت توسط شاعری به نام شریفی عامیدی در قرن شانزدهم صورت گرفته است.

وی ادامه داد: سومین ترجمه شاهنامه توسط شاعری به نام «مهدی» متخلص به «درویش حسن» به فرمان عثمان دوم در قرن هفدهم انجام یافت. درویش حسن تنها یک سوم شاهنامه را ترجمه کرده است. ترجمه دیگری در سه مجلد در قرن هجدهم میلادی هم موجود است که مترجم آن باز هم ناشناخته است در کتابخانه دانشگاه استانبول موجود می‌باشد. اولین نسخه شاهنامه فردوسی در دوران معاصر ترکیه و به زبان ترکی استانبولی توسط نجات لوگال استاد برجسته دانشگاه آنکارا صورت گرفت که به دلیل درگذشت ایشان این کار نیمه تمام ماند.

سفیر ترکیه در ایران گفت: یکی از بهترین ترجمه‌های شاهنامه در ترکیه برای یکی از اساتید برجسته زبان فارسی یعنی آقای نعمت اولدورم است که انصافاً بسیار موفق بوده و جای هزار تحسین و آفرین دارد.

گسترش علاقه‌مندان ادبیات فارسی در ازبکستان با ترویج شاهنامه
عبدالله‌یف، سفیر ازبکستان در ایران درباره توجه به شاهنامه فردوسی در ازبکستان گفت: شاهنامه فردوسی به دلیل علاقه‌مندی مردم ازبکستان بارها به زبان ازبکی ترجمه و چاپ شده و ۱۲۰ سال قبل این کتاب به عنوان شاهنامه به زبان ترکی از طرف شاعری به نام خاموشی به ازبکی ترجمه شده و با تلاش خطاط و ناشر میرمختوم با صدها مینیاتور استاد نقاش عبدالرحمن سیبزاری در تاشکند چاپ شده است.
سفیر ازبکستان در ایران ادامه داد: این رسوم در تاریخ نوین ازبکستان ادامه داشته و با تلاش مرحوم استاد شاه اسلام شاه محمداف در سال ۱۹۹۳ نیز مجدد به زبان ازبکی با حروف سریلیک چاپ شده است.
وی در پایان سخنانش گفت: نشر و ترویج شاهنامه فردوسی به زبان ازبکی منجر گسترش علاقه‌مندان ادبیات فارسی در ازبکستان کنونی شده است.

پایان خبر