در هفتمین گردهمایی مؤسسه‌های فعال در آموزش زبان فارسی بررسی شد / نشست تخصصی اول
«وضعیت آموزش زبان فارسی در خارج از ایران، یافته‌ها و دریافته‌های دوران کرونا»
در «هفتمین گردهمایی موسسه‌های فعال در آموزش زبان فارسی در جهان» اساتیدی از کشورهای روسیه، گرجستان، ژاپن، چین، عراق، بلژیک و هند به چالش‌های پیش رو آموزش زبان فارسی در کشورهای خود اشاره و درباره راهکارهای آن به بحث و تبادل نظر پرداختند.
به گزارش روابط عمومی بنیادسعدی، این نشست تخصصی به ریاست شهروز فلاحت پیشه، معاون امور بین الملل بنیاد سعدی و با حضور رایزن فرهنگی ایران در روسیه، استاد زبان فارسی در دانشگاه توکیو، عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس و استاد اعزامی دانشگاه شانگهای چین، استاد اعزامی به گرجستان، رئیس مرکز تحقیقات زبان فارسی در دهلی نو، رئیس موسسه آموزشی القلم بغداد، استاد زبان فارسی دانشگاه بلژیک، مدرس زبان فارسی در دانشگاه سالامانکای اسپانیا برگزار شد.
منابع مطابق با نظام آموزشی کشورها تدوین شود
در ابتدای این نشست، قهرمان سلیمانی، رایزن فرهنگی ایران و نماینده بنیاد سعدی در روسیه با اشاره به گزارشی از فعالیت‌های این رایزنی برای آموزش و گسترش زبان فارسی در روسیه گفت: از عدم اعزام استاد از سوی وزارت علوم به دانشگاه‌های روسیه در سه سال اخیر گلایه داریم و همچنان چشم انتظار استاد مجرب از سوی وزارت علوم هستیم.
وی خاطر نشان کرد: روسیه کشور بسیار مهمی است، همسایه ماست و حدود ۲۰ دانشگاه آن زبان فارسی از پایه تا سطح دکتری آموزش می‌دهند و بخش زیادی از منابع فارسی به صورت دست نویس است و مکتب ایرانشناسی روسیه بیش از ۲۰۰ سال سابقه دارند بنابراین براساس صحبت‌های آقای دکتر بهادر باقری، که نوید دادند امسال تعدادی استاد اعزامی به کشورهای مختلف دارند، امیدوارم سهم ما محفوظ باشد.
سلیمانی گفت: نکته دیگر آنکه در برنامه ریزی که دوستان برای بحث زبان فارسی انجام می دهند، با توجه به اینکه روسیه مکتب آموزشی دارد و اصولی را در نظر می‌گیرد، بخشی از قالب‌هایی که از مرکز ارسال می‌شود، در این کشور خیلی مورد پذیرش و قابل عرضه کردن نیست و نیاز است به فراخور نظام آموزشی این کشور، دوره‌ها و کلاس‌ها تنظیم شود. اگر در تدوین منابع درسی، نگاهی به خارج از مرزهای خود داشته باشیم، کامیابی بیشتری داریم و کشورهای پذیرنده ما برخورد بهتری با منابع ما دارند و مقاومتی برای پذیرش آن درون سیستم وجود ندارد.
افزایش تعداد کلاس‌های آموزش زبان فارسی پس از شیوع کرونا
موریشیما، استاد زبان فارسی در دانشگاه توکیو نیز در این نشست مجازی با اشاره به علاقه مردم ژاپن به زبان فارسی اظهار کرد: قبلاً دوره‌های آموزش زبان فارسی به صورت حضوری برگزار می‌شد و تنها کسانی که نزدیک محل برگزاری کلاس‌ها بودند، می‌توانستند در آن شرکت کنند.
وی افزود: با شیوع بیماری کرونا، بسیاری از فارسی آموزان علاقه‌مند شدند که به صورت مجازی زبان فارسی را یاد بگیرند و تعداد کلاس‌های زبان فارسی در رایزنی بسیارگسترده تر شد به گونه ای که قبلاً چند نفر از توکیو بودند، اما الان از چندین استان دیگر ژاپن در کلاس های مجازی شرکت می‌کنند.
وی گفت: کرونا اثرات بسیار بدی در جهان و هم در امور آموزشی داشته، اما خوشبختانه با آموزش مجازی، برای علاقه مندان آموزش مجازی شرایط بسیار راحت‌تر شده است.
۶۰۰ دانش آموخته و ۱۲ کرسی زبان فارسی در چین داریم
حسن ذوالفقاری، عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس و استاد اعزامی زبان فارسی به دانشگاه شانگهای چین، ضمن تشکر از بنیاد سعدی به خاطر برگزاری هفتمین همایش متولیان زبان فارسی در جهان و اطلاع همه متولیان از فعالیت های یکدیگر، با بیان اینکه در حال حاضر در دانشگاه مطالعات بین‌المللی شانگهای دروس تخصصی زبان فارسی را تدریس می‌کند، گفت: امسال کلاس‌ها به شکل حضوری از ترم پایین و با رعایت شیوه‌نامه بهداشتی شروع شده است.
وی با بیان سابقه‌ای از روابط فرهنگی ایران و چین گفت: جاده ابریشم در طول ۱۷ قرن آسیا و آفریقا را به هم مرتبط کرده است و ایران در این بین، نقش بسیار مهمی داشته و مسیر فرهنگ، هنر و ادبیات و تمدن چین بوده است.
وی افزود: مهاجرت ایرانی‌ها به چین با مقاصد فرهنگی و سیاسی موجب شده از قرون گذشته زبان فارسی در آنجا جایگاه مهمی داشته باشد و اگر به پیشینه همکاری ایران و چین برگردیم، جا دارد که بیش از پیش به زبان فارسی توجه کنیم. زبان فارسی زبان اسلام است و گسترش اسلام مدیون زبان فارسی و مهاجرت ایرانی‌ها به‌خصوص بعضی از سلسله‌ها و حاکمان مغول بوده که برای مسلمانان مدارس خاصی را ساختند.
ذوالفقاری با ارائه گزارشی از وضعیت زبان فارسی در دانشگاه‌های چین و شانگهای گفت: امروزه کرسی‌های زبان فارسی در دانشگاه‌های این کشور گسترش یافته است البته قبلاً زبان فارسی در حوزه افغانستان بود، اما حالا حدود ۱۲ کرسی زبان فارسی در سراسر چین داریم. اولین کرسی زبان فارسی در سال ۱۹۵۷ میلادی با همکاری یک استاد چینی در دانشگاه پکن شروع به کار کرد و با همکاری دیگر استادان، تعداد زیادی از شاگردان پرورش یافت که تا امروز مشغول تدریس هستند و در طول این ۱۵ سال اخیر کرسی‌های زبان چینی در دانشگاه‌های تهران، اصفهان و سمنان نیز برقرار بوده است.
وی درباره تعداد فارسی آموزان در دانشگاه چین تشریح کرد: نزدیک به ۶۰۰ دانشجو در رشته زبان و ادبیات فارسی از کارشناسی تا دکترا تحصیل می‌کنند. این ارتباطات فراوان چند دهه اخیر بین ایران و چین نشان دهنده علاقه دو کشور به گسترش روابط است و در پنج سال اخیر کرسی‌های زبان فارسی در چین دوبرابر شده است. دانشگاه پکن هر چهارسال یکبار و شانگهای هر دوسال یکبار بین ۱۰ تا ۱۵ نفر دانشجو دارد و معمولاً زمانی که مطمئن می‌شوند، زمینه شغلی برای دانشجویان فراهم شده، دانشجو می‌گیرند.
ذوالفقاری با اشاره به اینکه دانشجویان چینی پشتکار فراوانی دارند و این کارایی آنها را افزایش داده است، افزود: البته دانشگاه ها هم دقت می کنند که دانشجویان کارشناسی خود را حتماً چند دوره به ایران بفرستند تا فرصت متفاوتی داشته باشند و امروز ۱۲ کرسی زبان فارسی در چین و تا امروز حدود ۶۰۰ نفر دانش آموخته داشتیم و من نیز توانستم ۴۰ استاد را شناسایی کنم و بعضی از این استادان در وی چت عضو هستند و ما برای آنها مطالب آموزشی می‌گذاریم. استادان اعزامی که در طول این بیست سال رفتند ۳۰ نفر بودند که ۲ سال در این مرکز تدریس کردند و علاوه بر این ۴ مرکز ایرانشناسی در اینجا وجود دارد.
رابطه ایران و گرجستان موجب انتقال فرهنگ و زبان شده است
وکیلی فرد، استاد اعزامی زبان فارسی به گرجستان نیز در این نشست مجازی با بیان اینکه در چندماه حضورش در گرجستان مطالعه‌ای درباره جایگاه کنونی، آسیب‌ها و راهکارهای گسترش زبان فارسی در این کشور انجام داده، گفت: طبق جمع بندی ها به این نتیجه رسیدم که روابط ایران و گرجستان تنها معطوف به حوزه سیاسی نبوده، بلکه رابطه ایران و گرجستان در حوزه‌های مختلف علم و فرهنگ و دست‌آوردهای قومی بوده است که موجب انتقال فرهنگ و زبان شده است و از دیرباز تاکنون بخشی از شاهکارهای ادبی کلاسیک و معاصر فارسی به زبان گرجی ترجمه شده است.
وی افزود: در این مطالعه‌ای که درباره پیشینه و وضعیت مراکز آموزش فارسی در گرجستان داشتم، تقریباً ۲۲ نوع آسیب در حوزه زبان فارسی در کشور گرجستان استخراج کردم و ۴۴ راهکار برای برطرف کردن مشکلات و گسترش زبان فارسی پیشنهاد کردم.
وکیلی فرد به موقعیت جغرافیایی گرجستان که در همسایگی شمال غربی ایران و دیگر کشورها قرار گرفته، اشاره کرد و گفت: سالها گرجستان تحت سیطره و حکومت ایران بوده و در دوره صفویه تا قاجاریه و پس از امضای معاهده ترکمن چای از ایران جدا شد، اما رابطه ایران و گرجستان بیشتر در حوزه فرهنگی بوده است.
این استاد اعزامی به گرجستان با اشاره به جایگاه کنونی زبان فارسی در گرجستان، خاطرنشان کرد: مهمترین دانشگاه‌های فعلی گرجستان، دانشگاه دولتی تفلیس است که مشهورترین مرکز آموزش زبان فارسی را دارد و سابقه تدریس زبان فارسی در این دانشگاه به حدود ۱۰۳ سال می‌رسد و مقاطع تحصیلی آن نیز کارشناسی و کارشناسی ارشد است.
وی افزود: دومین دانشگاه، دانشگاه ایلیاست که در سال ۲۰۰۶ تأسیس شد و دانشجویان این دانشگاه در ابتدای ورود مجاز به انتخاب دو رشته تحصیلی هستند که متأسفانه دانشجویان زبان فارسی را دیگر انتخاب نمی‌کنند. دانشگاه دولتی کوتایسی نیز در شهر کوتایسی در ۳۰۰ کیلومتری اینجا قرار گرفته و در بخش زبان‌های شرقی رشته ایرانشناسی با سابقه ۲۰ ساله تدریس می‌شود و خوشبختانه دانشجویان در این شهر همچنان از زبان فارسی استقبال می‌کنند. دانشگاه گرجستان نیز خصوصی است و ۷ هزار دانشجو دارد و بزرگترین دانشگاه خصوصی کشور گرجستان است و در این دانشگاه نیز ایرانشناسی تدریس می‌شود.
این استاد اعزامی به گرجستان میان ۲۲ آسیب شناسایی شده به «به روز نبودن اطلاعات استادان و مدرسان بومی، نبود امکانات الکترونیکی و دیجیتالی برای آموزش زبان فارسی، کمبود کتاب‌های آموزشی و کمک آموزشی مناسب، فقدان دسترسی معلمان برای دسترسی به منابع آموزشی روزآمد، فقدان حمایت مالی و معنوی و…» اشاره کرد.
وی همچنین «تأمین و ارتقای کیفیت کتاب‌های آموزشی و کمک آموزشی زبان فارسی، حمایت مالی و اهدای بورس تحصیلی به دانشجویان سال اول، حمایت مالی از استادان زبان فارسی در جهت انتشار متون، برگزاری مسابقه مختلف مقاله‌نویسی، ایجاد بازار کار، برگزاری دوره‌های دانش افزایی، برگزاری اردوهای تفریحی برای دانش‌آموزان مدارس» را از جمله راهکارهایی برای گسترش زبان فارسی در گرجستان برشمرد.
هند گسترده‌ترین عرصه شکل‌گیری زبان فارسی است
احسان الله شکراللهی، رئیس مرکز تحقیقات زبان فارسی بنیاد سعدی در هند نیز در این نشست مجازی با اشاره به پیشینه زبان فارسی در این کشور گفت: هند به عنوان گسترده‌ترین عرصه‌ای است که زبان فارسی در آن به وجود آمده است. در دوره گورکانیان و در آغاز، صنعت چاپ مربوط به شبه قاره و هند و همواره پیشگام بوده است.
وی با نمایش کتاب فهرست کتاب «مراکز آموزشی زبان فارسی در هند» گفت: آنها این کتاب را روزآمد می‌کنند تا بدانند چه میزان متون آموزش زبان فارسی در هند تولید می‌شود.
رئیس مرکز تحقیقات زبان فارسی در هند درباره فعالیت‌های مرکز تحقیقات زبان فارسی این کشور نیز توضیح داد: فرهنگ چهار زبانه نزدیک دو دهه در اینجا شکل گرفته و به جلد ششم خود رسیده و پژوهشگران در حال تدوین جلدهای بعدی هستند و مدخل‌ها به زبان فارسی، انگلیسی، هندی و اردو است. در این فرهنگ از واژگان فارسی استفاده شده و درهم تنیدگی زبان فارسی و هندی به قدری است که هرچقدر هزینه کنیم، کم کردیم.
شکراللهی افزود: همچنین نزدیک به سه دهه است که مجله «قند پارسی» منتشر می‌شود و مقالاتی از کشورهای مختلف به این مجله فرستاده می‌شود. انتشار متون آموزش زبان فارسی از جمله دیگر فعالیت‌های مرکز تحقیقات زبان فارسی در هند است و از پایین ترین سبک آموزش الفبا تا متن ادبی و شعر کتاب چاپ می‌شود.
۴۰۰ فارسی آموز در عراق تربیت کردیم
حسین طاعی، رئیس موسسه آموزشی القلم بغداد نیز در این نشست مجازی گفت: در این روزگار کرونایی تقریباً در مرکز فرهنگی ایران در بغداد توانستیم بیش از ۴۰۰ فارسی آموز تربیت کنیم و تمام کلاس‌ها بر اساس استاندارد آموزش زبان فارسی در بنیاد سعدی است.
وی با بیان اینکه من به این روزگار کرونایی به عنوان یک فرصت نگاه می‌کنم که خیلی از موانع را از پیش روی ما برداشت، افزود: ما علاوه بر تدریس زبان فارسی در شهرهای مختلف عراق، چند زبان آموز عربی از کشورهای همسایه‌ای مثل عربستان داریم و در این علاوه بر این تمام دوره‌های زبان فارسی با حمایت رایزنی فرهنگی ایران در عراق برگزار می‌شود.
طاعی یادآوری کرد: در یک سال اخیر توانستیم برای اولین بار آزمون آمفا را در کشور عراق با حضور ۱۸ فارسی آموز برگزار کنیم و آمادگی داریم که امسال نیز آن را برگزار کنیم و ما مجله آموزش محور «مینا» را داریم که طی چند روز آینده شماره سوم آن منتشر می‌شود.
طاعی افزود: طبق تجارب گذشته، تمام اقدامات ما موفق بوده است و نوعی سرفصل های درسی خاص را در جهت تبعیت از استاندارد آموزشی به وجود آوردیم و علاوه براین، یکسری طرح‌هایی با همکاری رایزنی فرهنگی ایران داریم که در روزهای آینده به ثمر می‌رسد.
هدفم از آموزش زبان فارسی معرفی ایران واقعی است
خیابانی آموزگار زبان فارسی در بلژیک نیز ضمن تشکر از حضور در این همایش درباره چگونگی ایجاد دوره زبان فارسی در کشور بلژیک گفت: اولین دوره زبان فارسی ما در سال ۲۰۱۷ به کمک مؤسسه آرشه، که کار فرهنگی انجام می‌داد، به وجود آمد.
وی افزود: ما ابتدا آموزش فارسی با کودکان داشتیم و با ۲۳ نفر شروع کردیم که به دلیل جابه‌جایی متعدد از نظر اقتصادی امکان پذیر نبود و به تعداد محدودی فارسی آموز رسید، اما دوران کرونا فرصت مناسبی شد که آموزش مجازی فارسی را شروع کنیم.
وی با اشاره به هدف خود از آموزش زبان فارسی عنوان کرد: هدفم در زمینه آموزش زبان فارسی، آشنایی با فرهنگ ایران و جدا کردن آنها از ذهنیتی که رسانه‌ها ایجاد کردند، بوده است تا بتوانم فرهنگ و ایران واقعی را معرفی کنم.
خیابانی درباره مسائل و مشکلات موجود برای آموزش زبان فارسی در بلژیک توضیح داد: دریافت شهریه به دلیل سیستم مالیاتی کشور بلژیک امکان پذیر نیست و باید کلاس ها داوطلبانه باشد و در این زمینه بنیاد سعدی باید به ما کمک کند تا زبان آموزانی که دوست دارند، بتوانند شهریه پرداخت کنند. مشکل دوم عدم دسترسی کافی و کاربردی به منابع فارسی است و سوم هم فقدان وجود بستری برای ارتباط و تبادل نظر با سایر مدرسان است.
وی افزود: علاوه براین، نرم افزار طاقچه امکان خوانش را فقط می‌دهد و نمی توانیم کتاب ها را در خارج از کشور دانلود و چاپ کنیم که امیدوارم این فرصت هرچه زودتر برای ما فراهم شود.
چاپ کتاب «زبان فارسی و فرهنگ ایرانی» در اسپانیا
نازیا بارانی، استاد زبان فارسی دانشگاه سالامانکا با اشاره به پیشینه این دانشگاه گفت: دانشگاه سالامانکا قدمتی ۸۰۰ ساله دارد و یکی از بهترین و معروف‌ترین دانشگاه‌های اروپاست و در این دانشگاه، ۲۶ دانشکده در رشته‌های مختلف و ۱۳ مرکز تحقیقاتی است و در دانشکده زبان شناسی بیش از ۲۰ زبان، از جمله زبان فارسی تدریس می‌شود.
بارانی افزود: در این دانشگاه برای دانشجویان رشته‌های مختلف رشته زبان فارسی به عنوان یک درس عمومی و همچنین به عنوان زبان خارجی دوم ارائه می‌شود.
این استاد زبان فارسی خاطرنشان کرد: دانشکده زبان‌شناسی سالامانکا تنها مکان در اسپانیاست که این زبان را علاوه بر واحد اختیاری، به عنوان زبان خارجی دوم به عنوان یک دوره دوساله و در سطوح مختلف ارائه می‌کند.
وی افزود: خوشبختانه ما امسال رکورد خوبی داشتیم و تعداد دانشجویان زبان فارسی به ۴۲ نفر رسید که این تعداد بی‌سابقه است.
بارانی با بیان اینکه از سال ۲۰۱۷ نیز درس اندیشه و فرهنگ ایرانی‌ها نیز ارائه می‌شود، عنوان کرد: سال ۲۰۱۸ نیز اتاق مطالعات ایران را در دانشکده زبان‌شناسی بعد از پیگیری‌های مداوم افتتاح کردیم که مسئولیت آن را به عهده دارم. در دانشگاه هم سالهاست فعالیت‌های مختلفی مانند شب شعر و دوره‌های معرفی فیلم‌های ایرانی برگزار می‌شود.
این استاد زبان فارسی اظهار کرد: انتشارات دانشگاه سالامانکا نیز چند هفته قبل کتاب «زبان فارسی و فرهنگ ایرانی» را به چاپ رساند که اولین کتاب درباره آموزش زبان فارسی در این دانشگاه است.
وی ادامه داد: با توجه به محدودیت منابع آموزش زبان فارسی برای غیر فارسی زبانان، در پی تهیه سایتی برای ایرانیان و غیرفارسی زبانان هستم. بعد از شیوع بیماری کرونا، دانشگاه از ما خواست که کلاس‌ها را در قالب مجازی، به همان صورت قبل ادامه دهیم و برای این موضوع از نرم افزار استوریوم برای آموزش زبان فارسی استفاده کنیم.
بارانی افزود: من برای ارتباط بیشتر با دانشجویان گروهی در واتساپ باز کردم و به این ترتیب فایل‌های صوتی و تصویری کوتاه مدتی که تهیه کردم را برای آنها ارسال کردم. با استفاده از این گروه می‌توانستم با دانشجویان سال‌های بالاتر نیز ارتباط داشته باشم و در حال حاضر بیش از دو هزار نفر عضو دارد. همچنین برای ارزیابی دانشجویان امتحان کتبی با زمان محدود دادم که نتوانند به جای دیگر مراجعه کنند.
پایان خبر
نظر شما :