علت گرایش ادیبان و خاورشناسان غربی به ادبیات فارسی

کارشناس معاونت بین‌الملل بنیاد سعدی: گرایش ادیبان و خاورشناسان غربی به ادبیات فارسی ریشه در آگاهی ایشان از خلاءهای جامعه غرب پس از انقلاب صنعتی در مسائل اجتماعی، اخلاقی و عرفانی دارد

به گزارش روابط عمومی بنیاد سعدی، زهرا عامری، کارشناس معاونت بین‌الملل بنیاد سعدی با حضور در برنامه "از پارسی تا فارسی" رادیو گفت و گو، در پاسخ به این پرسش که افرادی نظیر "ادوارد براون" ضمن پژوهش در حوزه فرهنگ و ادب ایران زمین، خدمت کرده‌اند یا خیانت، گفت: شخصاً از دل مقالات بدین نتیجه رسیده‌ام که نگاه آسیب شناسی و ریشه شناسی دقیق و منجسمی نسبت به کارهای انجام گرفته توسط پژوهشگران، خاورشناسان و تاریخ نگاران در موضوعات مربوط به ادبیات و تاریخ ادبیات فارسی صورت نگرفته است.

عامری با اعلام اینکه همچنان موضوعاتی بدیع در حوزه پژوهش در عرصه زبان فارسی وجود دارد، گفت: به طور کلی وقتی به فعالیت‌های خاورشناسان، مستشرقان و تاریخ نگاران غیر ایرانی نظر می‌کنیم، درمی‌یابیم که این افراد پیش یا پس از مواجهه با زبان و ادبیات فارسی، شیفته آن شدند و این نشان دهنده وجوه مختلف قابل تأمل و پاسخگوی سوالات ایشان پیرامون موضوعات کلیدی حیات انسان و مسائل پیچیده ارتباط او با جهان هستی و جهان والا در آثار بزرگ زبان و ادبیات فارسی است.

وی الهام گرفتن نویسندگان و شاعران غیرایرانی از موضوعات اخلاقی، پندآموز، عرفانی و فلسفی موجود در زبان و ادبیات فارسی را منشاء خلق آثاری بدیع در کشورهای دیگر دانست و افزود: آنان ضمن تلاش برای خلق آثاری با مولفه‌های اخلاقی مشابه و موجود در مشرق زمین و به ویژه ایران، در نهایت نسخه‌های تقلیل یافته و نوعاً غربی شده‌ای از نسخه های اصیل و شگرف ادبیات فارسی پدید آوردند.

او در موضوع بررسی و مطالعه دقیق آثار شرق شناسان و ایران شناسان اینطور توضیح داد که در این راستا باید اقدام به نوعی ریشه شناسی و جریان شناسی کرد تا دریابیم خاورشناسی ریشه در کدام نیازها داشته و چه دلایلی باعث شده است تعدادی از اندیشمندان غیر ایرانی به سمت زبان فارسی و تمدن و فرهنگ کشورمان کشیده شوند و در این زمینه انجام جریان شناسی‌های موضوعی مانند تمرکز بر آنچه از سوی خاورشناسان در مورد خیام و و آثار او انجام شده است و یا جریان شناسی فردی مانند بررسی تمامی آثار انجام شده توسط یک خاورشناس بطور خاص در زمینه زبان، تاریخ و ادبیات فارسی و در نهایت جریان شناسی گروهی مانند بررسی آثار و فعالیت های گروهی از خاورشناسان در طول دوره معین تاریخی را پیشنهاد کرد.
عامری اضافه کرد: همچنین، قطعاً دلایلی وجود داشته است تا مترجمانی به سراغ مشاهیر زبان و ادب فارسی روند و ادامه داد: این دلایل هم از سوی ایران زمین و هم از طرف کشورهای علاقمند به ادب و فرهنگ ایرانی، قابل بررسی است.
کارشناس معاونت بین المللی بنیاد سعدی گفت: موضوعات و مفاهیم زبان و ادبیات فارسی چنان گسترده و عمیق و قابل پژوهش و جذاب است، که حتی مترجمان را نیز بدین سو سوق داده است.
عامری با بیان اینکه غنای مفاهیم و محتوای ادبیات فارسی موجب گرایش هر ذهن جستجوگر به سمت ایران شده و افراد حقیقت طلب را شیفته این فرهنگ می‌سازد، گفت: هر فرد پرسشگر و صاحب اندیشه و دغدغه مند اجتماعی، سراغی از زبان و ادبیات فارسی گرفته است و شخصاً معتقدم هیچ حرکت و جنبشی اتفاق نیفتاده است، مگر اینکه نیازی قبلاً، از سوی جامعه غربی نسبت به زبان و ادب فارسی وجود داشته است.
وی افزود: با نگاهی به تاریخ در می‌یابیم توجه به زبان فارسی از قرن ۱۸ م. رونق گرفته است و این دقیقاً دوره تاریخی است که از نظر ادبی، اجتماعی و فرهنگی، آگاهی لازم نسبت به نیاز موجود در اندیشمندان و متفکران غیر ایرانی نسبت به برطرف کردن نیازها و پاسخگویی به پرسش های جامعه غربی در خصوص بحران های اخلاقی، حقوق برابر انسان ها، خالی بودن جایگاه عرفان و مسائل مربوط به آن، بوجود آمده است و در این زمینه بطور مثال نامه های ایرانی اثر مونتسکیو، نویسنده بزرگ فرانسوی قبل از خلق اثر معروف خود با نام روح القوانین موید این مطلب است.
عامری گفت: گرایش نویسندگان، شاعران و خاورشناسانی مانند ویکتور هوگو، گوته، لامارتین، براون، نیکلسون، آربری و غیره به عنوان نمونه های اندیشمند و متفکر و زبان و قلم جامعه غربی، نسبت به شناخت و الهام گرفتن از آثار گران وزن پارسی، نمایانگر جستجوی جامعه غربی در پی یافتن خلاء ها و کمبودهای جامعه خود است و بسیاری اندیشمندان بزرگ نظیر ویکتور هوگو که منتقدان جامعه خود بودند و از طبقه اشرافی گری و "من طلبی" فاصله گرفته بودند خیلی زود با روح لطیف و محتوای سرشار حکمت، ادب، عرفان و فلسفه موجود در آثار سعدی، حافظ، مولانا و خیام انس گرفتند و دیگر نتوانستند از آن جدا شوند.

پایان خبر

‌