بنیاد سعدی از طریق شناسایی استادان بومی و ایرانیان مقیم، گسترش دیپلماسی فرهنگی از طریق ادبیات فارسی، برگزاری دوره‌های تربیت مدرس، تقویت بنیه علمی، تهیه بانک اطلاعاتی و آموزش مجازی می‌تواند تاثیر گسترده‌ای در امر آموزش زبان فارسی در چین داشته باشد.

به گزارش روابط عمومی بنیاد سعدی، حسن ذوالفقاری استاد زبان و ادبیات فارسی و عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس، کمتر از یک‌سال است که برای تدریس زبان فارسی به دانشگاه شانگهای چین اعزام شده است. ذوالفقاری در روزهای آخرین حضورش در ایران درباره خطر تعطیلی و خاموشی کرسی‌های زبان فارسی در رسانه‌ها هشدارهایی داده بود. الهام حدادی کارشناس معاونت بین‌المللی بنیاد سعدی در چین گفت‌وگویی با وی داشته ذوالفقاری در این گفت‌وگو به بررسی پیشینه زبان فارسی در چین، وضعیت امروز زبان فارسی، آسیب‌ها و راهکاری این زبان در کشور پهناور و پرجمعیت چین پرداخته است.

وی در بخش دوم این گفت‌وگو به آسیب‌ها و راهکارهای گسترش این زبان در کشور پهناور و پرجمعیت چین پرداخته است که به شرح ذیل است:

حدّادی: به نظر شما راهکارهای علاقمندکردن جوانان چینی به ادبیات فارسی و فرهنگ ایرانی چیست؟

ذوالفقاری: یکی از راهکارهای مهم در این حوزه، بحث گسترش دیپلماسی فرهنگی از طریق ادبیات و فرهنگ ایرانی است که لازم است در آموزش زبان فارسی مبنا صرفاً آموزش زبان نباشد و در کنار آموزش زبان، متون ادبی و فرهنگ پنهان در زوایای این متون مورد توجه قرار بگیرد، به‌خصوص بنیاد سعدی در این زمینه می‌تواند تأثیر گسترده‌ای داشته باشد. در واقع بیشتر واحدهای درسی در دانشگاه‌های چین به سمت تربیت مترجم زبان فارسی برنامه‌ریزی شده است؛ اما با این حال نیز می‌توان با توجه به پیشینه تاریخی و مباحث دیپلماسی فرهنگی در این زمینه اقدام کرد. چون همیشه زبان و فرهنگ، قدری فاصله‌اش را با سیاست حفظ می‌کند. ما می‌توانیم به راحتی با
ابزار زبان فارسی وارد تعاملات جهانی شویم، چون این زبان، زبان همدلی بین‌المللی است و هیچ‌کس با مولانا یا سعدی و حافظ مخالفتی ندارد، اتفاقاً مباحث زبانی، ادبی و فرهنگی می‌تواند در این شرایط بحرانی و حساس، فضا را تلطیف کنند.

حدّادی: اعزام شما به دانشگاه شانگهای قاعدتاً با اهدافی انجام شده و شخص شما نیز برنامه‌های خاصی برای مدیریت زبان فارسی در این منطقه داشته‌اید، در مدت حضورتان چه اقداماتی انجام دادید؟

ذوالفقاری: از جمله اقداماتی که تاکنون انجام شده است، می‌توان به بازنگری و اصلاح کتاب آموزشی فارسی که به زبان چینی نوشته شده است و در تمام مراکز آموزشی چین تدریس می‌شود، برگزاری روز حافظ در دانشگاه و ایراد سخن، تشکیل گروه «آموزش زبان فارسی» در شبکه مجازی ویچت با حضور ۱۶۱ عضو از دانشجویان و استادان چینی و ارائه مطالب آموزشی، اخبار، گزارش‌ها، پاسخ به سوالات درسی، مطالب فرهنگی و ادبی و…، همکاری با مدرسه ابتدایی و دبیرستان چینی که فارسی در آنجا تدریس می‌‌شود، (فرستادن دانشجو برای تدریس، بازدید، انعکاس اخبار و…)، همکاری در برگزاری همایش مشترکات فرهنگی ایران و چین در دانشگاه پکن و رایزنی و ایراد سخن و ارائه مقاله علمی با عنوان چین در افسانه‌ها و داستان‌‌های فارسی، برنامه‌‌ریزی جهت برگزاری دوره دانش‌‌افزایی استادان چینی در دانشگاه شانگهای در سال ۲۰۲۰، برنامه‌‌ریزی برای برگزاری مسابقه انشانویسی در سال ۲۰۲۰، همکاری با کنسولگری و گروه دانشجویان ایرانی مقیم شانگهای در اجرای برنامه‌‌های فرهنگی چون شب یلدا و نوروز و… و عقد ۳ تفاهم نامه همکاری دانشگاه تربیت مدرس با سه دانشگاه چین اشاره کرد.

حدّادی: پیشتر به وضعیت کرسی‌های زبان فارسی در کشور چین اشاره کردید، اکنون مهم‌ترین مشکلات این کرسی‌ها در چین چیست؟

ذوالفقاری: نخستین مشکل کرسی‌های زبان فارسی در چین، کمبود استاد متخصص ایرانی ادبیات فارسی است، حضور استاد ایرانی در دانشگاه‌های چین، فضای دانشگاه و انگیزه دانشجویان را بیشتر می‌کند. دقایق زبان فارسی را استادان ایرانی بهتر می‌‌توانند تدریس کنند.

کمبود منابع درسی به روز و منابع در زمینه زبان فارسی و تاریخ و فرهنگ و ادبیات فارسی دیگر مشکل پیش روی کرسی‌های زبان فارسی در چین است.

هم‌چنین در کرسی‌های زبان فارسی در چین نیاز به بازآموزی استادان به‌طور مداوم وجود دارد.

حدّادی: آیا دانشگاه بین‌المللی شانگهای مرکز ایران‌شناسی هم دارد؟

ذوالفقاری: بله، اتاق ایران‌شناسی از سال ۲۰۱۲ در این دانشگاه فعال است و تاکنون چندین همایش و سمینار و بزرگداشت شاعران بزرگ فارسی ازجمله سعدی، فردوسی، خیام، مولوی برگزار کرده است. در سال ۱۳۹۵ در پی امضای تفاهم‌نامه همکاری بین دانشگاه علامه طباطبایی و دانشگاه مطالعات بین‌المللی شانگهای قرارداد ایجاد دو مرکز پژوهشی مشترک در هر یک از دو دانشگاه در فروردین ماه سال ۱۳۹۸ به امضا رسید. بر اساس این قرارداد دانشگاه مطالعات بین‌المللی شانگهای و دانشگاه علامه طباطبایی مرکز چین‌شناسی را در فروردین ماه ۱۳۹۸ در دانشگاه علامه طباطبایی و مرکز ایران شناسی سعدی را در خرداد ۱۳۹۸ در دانشگاه مطالعات بین‌المللی شانگهای در کشور چین ایجاد کردند.

حدّادی: در حوزه منابع و کتاب‌های آموزشی در چین چه راهکارهایی وجود دارد؟ آیا از ظرفیت کتاب‌های آموزشی بنیاد سعدی در این زمینه می‌توان بهره برد؟

ذوالفقاری: نظام آموزشی چین دارای ساختار و مبنایی منظم و ویژه خود است. آنها ترجیح می‌دهند از کتاب‌های آموزشی که چینی‌ها نوشته‌اند در دانشگاه‌ها استفاده کنند و از کتاب‌های آموزشی دیگر کمتر استفاده می‌کنند. کتاب‌های فعلی قدیمی و دارای کاستی‌هایی است. از کتابهای بنیاد که من نمونه‌هایی را بردم و در اختیار کتابخانه قرار دادم به عنوان منابع کمکی استفاده می‌کنند. با توجه به گرایش مترجمی زبان فارسی من منابع لازم را در کتب آموزشی ندیدم که خوب است به این نکته هم توجه شود.

حدّادی: با توجه به تجربه حضور و تدریس در چین، بنیاد سعدی چه راهکارهایی در زمینه آموزش و گسترش زبان فارسی در چین باید در پیش بگیرد؟

ذوالفقاری: با توجه به مشکلات اعزام استاد که هزینه و وقت بسیاری را می‌‌گیرد و همچنین امکان اعزام به بسیاری از کشورهای دیگر از جمله اروپا و آمریکا نیست، می‌‌توان از طریق شناسایی استادان بومی و ایرانیان مقیم و علاقه‌مند به آموزش زبان فارسی، استفاده از فضای مجازی، انتشار خبرنامه ماهانه انتشار تأمین کتب و منابع آموزشی و کمک آموزشی به روز به صورت کاغذی یا الکترونیک و ارسال فیلم و… اعطای بورسیه بلند مدت و کوتاه مدت برگزاری سمینارها و کنفرانس‌های بین المللی انجام پروژه‌های مشترک به خصوص در چارچوب طرح بزرگ جاده ابریشم تألیف مشترک کتاب‌‌های آموزش زبان فارسی مخصوص چینیان با همکاری بنیاد و گروه‌های زبان فارسیاقدام کرد.

در حوزه استادان بومی به دلیل آن‌که اکثر این استادان از دانشگا‌ه‌‌های چین فارغ‌‌التحصیل شده‌‌اند، می‌‌توان با برگزاری دوره‌‌های تربیت مدرس این استادان را به روز کرد. همچنین با شناسایی ایرانیان مقیم و علاقه‌مند و آموزش آنها، می‌توان از توان آنها در دانشگاه‌‌های چین بهره برد.

گفتنی است، در سند راهبردی که توسط معاونت بین الملل بنیاد سعدی تألیف شده، شرایط گسترش و آموزش زبان فارسی در هر کشوری به صورت مناطق جداگانه با توجه به شرایط آن کشور بررسی شده است و در شناختنامه‌ای که در این حوزه نیز گردآوری شده، در جهت تهیه بانک اطلاعاتی جامع زبان فارسی اقداماتی صورت گرفته است.

برای مشاهده بخش نخست این گفتگو به اینجا مراجعه کنید.

پایان خبر

‌