بزرگداشت فردوسی در دانشگاه پکن

نشست بزرگداشت فردوسی و پاسداشت روز زبان فارسی، در گروه فارسی دانشگاه مطالعات زبان‌های خارجی پکن برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی بنیاد سعدی به نقل از سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، به مناسبت بیست‌وپنجم اردیبهشت‌ماه، روز بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی و پاسداشت زبان فارسی، نشستی علمی در گروه زبان فارسی دانشگاه مطالعات زبان‌های خارجی پکن با حضور محمدرسول الماسیه، رایزن فرهنگی ایران در چین برگزار شد.

در آغاز این نشست رایزن فرهنگی کشورمان با اشاره به ابتکار شورای عالی انقلاب فرهنگی ایران در سال گذشته برای نامگذاری روز بزرگداشت فردوسی به عنوان «روز پاسداشت زبان فارسی» گفت: وقتی که دین اسلام ظهور کرد و مردم مناطق مختلف جهان اسلام را پذیرفتند، ایران نیز با آغوش باز اسلام را پذیرفت. در آن زمان مناطقی که تحت تصرف مسلمانان قرار می‌گرفتند، تحت تأثیر زبان عربی نیز قرار می‌گرفتند و کشورهای زیادی زبان خود را کنار گذاشتند و زبان عربی را پذیرفتند؛ اما زبان فارسی با گسترش اسلام، باقی ماند و نشان داد ظرفیت آن را دارد که به زبان گسترش اسلام تبدیل شود.

وی افزود: قرون متمادی، زبان فارسی زبان رسمی در دربارهای عثمانی و پادشاهان هند بود. اصلاً در یک مقطع کانون شعر فارسی از ایران به هند منتقل شد و در تاریخ ادبیات فارسی با دوره‌ای مواجه هستیم که به «سبک هندی» مشهور است. یعنی شعرای فارسی‌گویی در هند بودند که خلاقیت به خرج داده و سبک جدید شعر در زبان فارسی ایجاد کرده بودند.

رایزن فرهنگی کشورمان در بخش دیگری از صحبت‌های خود یکی از عوامل مهم ماندگاری زبان فارسی را شخصیت فرزانه و فرهیخته فردوسی دانست و در ادامه گفت: به تازگی در فضای مجازی خوانده‌ام که از یکی از اندیشمندان بزرگ مصر سؤال شده است که چگونه شد که مصر با پذیرش اسلام زبان خود را  کنار گذاشت و عرب زبان شد اما ایران اسلام را پذیرفت ولی زبان خود را حفظ کرد و شکوفایی زبان فارسی اصلاً بعد از پذیرش اسلام اتفاق افتاده است؟ آن اندیشمند عرب جواب داده است که  مهم‌ترین علت آن بود که ایران «فردوسی» داشت اما مصر فردوسی نداشت.

الماسیه سپس گفت: فردوسی نیز بر عظمت کار خود آگاه است و می‌گوید«پی افکندم از نظم کاخی بلند / که از باد و باران نیابد گزند / چو این نامور نامه آید به بن / شود روی گیتی ز من پر سخن / نمیرم از این پس که من زنده‌ام / که تخم سخن را پراکنده‌ام / هر آنکس که دارد هش و رای و دین / پس از مرگ بر من کند آفرین».

رایزن فرهنگی ایران در چین در ادامه به شرایط خاص زمان حیات فردوسی اشاره کرد و گفت: حاکمان  سامانی در شرق ایران از مرکز خلافت دور بودند و به حفظ هویت زبانی و فرهنگی ایران اهمیت می‌دادند و حفظ فرهنگ و زبان را در تعارض با آموزه‌های اسلامی نمی‌دیدند. در آن زمان فرصت مناسبی فراهم شد  که نابغه‌ای مانند فردوسی، استعدادش را بروز دهد و کار بزرگش را به انجام رساند.

وی همچنین بعضی داستان‌های معروف درباره زندگی فردوسی و هجونامه‌ای که به او نسبت داده شده و حتی می‌توانند واقعیت نداشته باشند را برای حاضران بیان کرد.

رایزن فرهنگی کشورمان در بخش دیگری از سخنانش درباره به رسمیت شناخته شدن زبان فارسی به عنوان یکی از زبان‌های کلاسیک جهان در نشست ادبی سال 1872 برلین و همچنین درباره علاقه دربارهای چین به زبان فارسی که در سفرنامه ابن بطوطه و بازدیدش از شهر هانجو منعکس شده است، توضیحاتی ارایه کرد.

الماسیه سپس محور قرار گرفتن شاهنامه برای شکوفایی انواع هنرها در ایران سخن گفت. او با معرفی دو هنر «نقالی» و «ورزش زورخانه‌ای» که سرگرمی‌های عمومی و ورزش همگانی مردمی محسوب می‌شدند، نقش شاهنامه در این دو مقوله را توضیح داد. وی درباره هنر نقالی، گفت: یکی از تفریحات مردم در دوران‌های گذشته این بود که در جایی دور هم جمع شوند و فردی که سخنور است و قشنگ صحبت می‌کند برای آنها داستان نقل کند. در یکی دو قرن اخیر یکی از جاهایی که مردم تجمع داشتند، قهوه‌خانه‌ها بودند. جایی که چای و قهوه سرو می‌شد. در چنین اماکنی افرادی بودند که در گوشه‌ای می‌ایستادند و با بیان داستان‌های شیرین، مردم را سرگرم می‌کردند.

وی افزود: یکی از بخش‌های مهم این داستان‌ها، شاهنامه و داستان‌های فردوسی بود. شاهنامه‌خوانی و نقالی به بخش مهمی از سرگرمی مردم ایران تبدیل شده بود. نقالی گاهی در کوچه و خیابان انجام می‌شد و یک فرد در حالیکه نقاشی بزرگی از داستان‌های شاهنامه بر دیواری آویزان می‌کرد، مردم دور او جمع می‌شدند تا او آن داستان را به زیبایی برایشان بیان کند. این هنر از سوی سازمان ملی یونسکو به عنوان اثر ناملموس به رسمیت شناخته شده است. این هنر مردمی و فراگیر، امروزه در حال افول است و صرفاً در جایگاه‌های خاص  اجرا می‌شود.

رایزن فرهنگی ایران همچنین درباره ورزش مردمی زورخانه‌ای، گفت: یکی از مردمی‌ترین ورزش‌های تاریخ ایران، ورزش زورخانه‌ای بوده است. کلمه «زورخانه» کلمه روشن و رسایی است. خانه زور و قدرت. در هر بازاری در کنار مسجد و حمام، یک زورخانه نیز وجود داشت. مردمی که اهل ورزش بودند وقتی کارشان تعطیل می‌شد و می‌خواستند به خانه‌هایشان بروند، یک ساعتی در زورخانه به ورزش دسته جمعی می‌پرداختند. ورزش زورخانه از جوانب مختلف بیان‌گر فرهنگ خاص ایرانی است. از جهت معماری ساختمان  گنبدی شکل، درب ورودی کوتاه برای ابراز فروتنی، سطح پایین‌تر محل ورزش از جایگاه تماشاچیان و مرشد و ... سبک ورزش‌ها مانند سنگ و میل و کباده و تخته شنا و ... که هر کدام نمایش یک سلاح جنگی یا یک توانمندی جنگی بودند و یک تبحر رزمی را تقویت می‌کردند.

وی ادامه داد: یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های زورخانه این بود که این ورزش با موسیقی و آواز همراه بود. «مرشد» بخش مهمی از فعالیت زورخانه بود. ورزشکاران با صدای ضرب مرشد حرکاتشان را انجام می‌دادند. مرشدها از دو بخش اشعار استفاده می‌کردند. اشعار حماسی و اشعار عرفانی. بخش اشعار حماسی عموماً از شاهنامه فردوسی بود. اشعار عرفانی را از حافظ و یا سایر شعرا انتخاب می‌کردند. بنابراین حفظ کردن اشعار شاهنامه برای مرشد زورخانه یک ضرورت بود.

در ادامه این نشست خانم «مو هونگ یان»، سخنرانی خود را  با عنوان «فردوسی و شاهنامه» ایراد  کرد. خانم «یو گویلی»، دیگر استاد زبان فارسی این دانشگاه هم سخنرانی خود را به معرفی دو چهره معاصر ایران دکتر عربعلی شروه و دکتر ستوده اختصاص داد که بیشترین نقش را در آموزش شاهنامه و اشعار فردوسی به او داشته‌اند. وی ادیبان معاصر ایران را نوادگان فردوسی خواند که برای حفظ و باروری زبان فارسی با تمام وجود تلاش می‌کنند.

یو گویلی گفت: هنگام درگذشت دکتر شروه در ایران بودم و در مراسم تشییع جنازه ایشان حضور داشتم. برای جمعیت انبوه حاضر در مجلس سخنرانی کردم و اشعاری که از استاد آموخته بودم خواندم و حضار گریه می‌کردند.

این نشست با اجرای چند شعر و اجرای «داستان هفت خوان رستم» توسط دانشجویان رشته زبان فارسی به پایان رسید.

پایان خبر