مجسمه سازی
پیکرتراشی هنر شکل دادن به اشیا است و ممکن است در هر اندازه یا با هر موادی انجام گیرد. به فراورده‌های این هنر، تندیس، پیکره یا مجسمه گفته می‌شود. هر پیکر سه بعدی که به منظور دارا بودن یک بیان هنری آفریده شده را می‌توان تندیس نامید. البته باید توجه داشت که هر شکل دادنی را مجسمهسازی نمی‌گویند، بلکه باید در ورای آن یک فکر، خلاقیت یا یک نوآوری وجود داشته باشد.
پیکر تراشی حتی قبل از پیدایش قدیمیترین تمدن ها وجود داشته؛ شواهدی از این هنر از تمدن غارنشینان به دست آمده است .در همۀ اعصار، هنر مجسمهسازی به علت مواد اولیۀ آن که اکثرا سنگ و چوب است به هنری باشکوه و با اصالت بدل شده و در برخی موارد شناسنامهای برای هویت و طرز زندگی تمدنها شده است.
چوب
ساخت مجسمه و حجم از چوب در مناطقی از دنیا که از لحاظ اقلیمی دارای هوای گرم و مرطوب یا معتدل است و پوشش گیاهی جنگلی دارد رایج است. چراکه دسترسی به چوب در این نواحی آسان به نظر میرسد.
.jpg)
مجسمۀ شاهین
فلز
ساخت احجام فلزی با روشهای مختلف چکشکاری (یا دواتگری)، خمکاری، ریختهگری صورت میگیرد. این هنر-صنعت از زمانهای قدیم در ایران رواج داشته است که با روشهای مختلف بر روی آن تزیینات دلخواهشان را پیاده میکردند. در گذشته برای ساخت ظروف فلزی، ابزارالات جنگ، هر نوع اتصالات روی درها (که به آن زمودگری میگویند) و ... از این تکنیکها استفاده میکردند. اما امروزه از روش خمکاری و چکشکاری بیشتر برای ساخت ظروف و علامت سازی (نمادهای روی علم عزاداری محرم) استفاده می شود. دست ساختههای تولید شده با این روش عبارتند از: فرمهای حیوانی تزیینی، مجسمه های انتزاعی فلزی، ظروف سنتی و مدرن فلزی و...
.jpg)
پیکره مرد سورنا نواز
سفال
سفال از قدیمیترین دست ساختههای بشر است و قدمت آن در ایران به 8000 سال قبل از میلاد میرسد. در آن تاریخ سفالگری به شیوۀ دستی و برای ساخت ابزار و لوازم زندگی روزمره استفاده میشده است. اولین نمونۀ چرخ سفالگری در منطقۀ سیلک کاشان (در حدود 7000 سال پیش از میلاد) و اولین نمونۀ کورۀ پخت سفال در شوش خوزستان (در حدود 6000 سال پیش از میلاد) کشف شده است. از این سفالهای بدوی نمونههای نسبتا زیادی به جامانده و آن به خاطر مقاومت بالای گل پخته شده در برابر فرسایش، هوازدگی و سایر عوامل محیطی است. بیشتر این دست ساخته ها شامل ظروف کاربردی بوده و کمتر به عنوان تزیینات استفاده می شدند. ولی در بین آنها به فرمهایی بر میخوریم که به نظر میرسد مجسمه هایی بسیار بدوی بوده اند. بنابر نظر محققان به احتمال نزدیک به یقین این احجام وسایل بازی کودکان آن مناطق بوده اند. این ها را می توان اولین نمونه های ساخت مجسمه با گل به شمار آورد.
کبوتر سفالی
سنگ
حجاری یکی از کهنترین و قابل احترامترین هنرهای دستی ایران است. در حدود 2800 سال پیش از میلاد مسیح در ناحیۀ مرزی میان ایران و هند ( سیستان و بلوچستان امروزی) صنعتی وجود داشته که در آن ظروف سنگی را ساخته و به سومر و سوریه صادر مینمودند. حجاری بر روی سنگ برای تزیین دیوارهای مساجد، ساختمانها، آرامگاه ها، سرستون ها و ... مورد استفاده قرار میگیرد. همچنین در ساخت وسایلی مانند دیگ سنگی، مهرههای شطرنج، زیورآلات، دکوراسیون داخلی و... می توان این هنر را مشاهده کرد.
سردیس فردوسی حکیم
منبع: