دیدگاه تخصصی استادان آموزش زبان فارسی در خارج از کشور به آموزش مجازی+گزارش تصویری

بنیاد سعدی با همکاری دانشگاه علامه طباطبایی، وبینار بین‌المللی دو روزه ای با محور «پیامدهای شیوع بیماری کرونا بر آموزش و گسترش زبان فارسی» با حضور اساتیدی از کشورهای لبنان، تفلیس، پاکستان، اسپانیا، ترکیه، هند، بلگراد، تونس، کنیا و… را برگزار کرد.
به گزارش روابط عمومی بنیاد سعدی، وبینار بین‌المللی دو روزه ای با محور «پیامدهای شیوع بیماری کرونا بر آموزش و گسترش زبان فارسی» با حضور اساتیدی از بنیاد سعدی، دانشگاه علامه طباطبایی و کشورهای مختلف جهان در دو روز برگزار شد.
در ابتدای این وبینار معاون آموزش و پژوهش بنیاد سعدی گفت: امیدوارم این رویداد نقطه عطفی در زمینه فعالیت‌های مرتبط با آموزش زبان فارسی در جهان باشد. این وبینار نشان داد اگرچه کرونا بین ما فاصله انداخته است، اما زبان فارسی ما را روز به روز به‌هم نزدیک‌تر می‌کند.
پس از آن حسین سلیمی رئیس دانشگاه علامه طباطبایی و استاد روابط بین الملل برای آغاز جلسه سه نکته را مطرح کرد و گفت: نخست در جهانی که سوداگری و منفعت طلبی فراسوی اخلاق قرار گرفته و به مدل اصلی کنش بشری تبدیل شده است و ارزش‌های اخلاقی فدای منفعت طلبی، سوداگری و گاه ارزش‌های پوچی می‌شود که هیچ فردی در جهان امروز پیروی آن نیست، ما امیدواریم با گسترش زبان فارسی بتوانیم صدای دیگری در این جهان حاکم کنیم.
وی با اشاره به نکته دوم توضیح داد: در جهانی زندگی می کردیم که به نوعی همه پدیده‌‌های اجتماعی در بند جغرافیا گرفتار شده بودند و برای گسترش خود موانع سختی را برای درنوردیدن فضاهای جغرافیایی داشتند و به نوعی غل و زنجیرهای سازمانی و اداری پدیده‌های اجتماعی را درون جغرافیا محصور و محدود کرده بود، اما ما با وجود تمام مضرات فاجعه‌بار شیوع بیماری کرونا شاهد اتفاق مهمی در جهان و رها شدن پدیده‌های اجتماعی و بسیاری از فرهنگ‌ها از قید جغرافیا و امکان پذیری گسترش جهانی این پدیده‌ها از فرآیند فعالیت‌های مجازی بودیم.
رئیس دانشگاه علامه طباطبایی افزود: یکی از موانع گسترش زبان فارسی در کشور ما به دلیل فقدان روش‌های تخصیصی در گسترش و آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان بوده است و ما دچار پاره‌ای مشکلات آموزشی و فناورانه آموزشی در این زمینه بودیم و امروز به نظر می‌رسد با تدوین کتاب‌های درسی و تدوین شیوه‌های تخصصی آموزش فارسی به غیرفارسی زبانان زمینه‌ای فراهم شده که می‌توانیم همراه با تحول بزرگ در دنیای جدید نقطه عطفی در آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان داشته باشیم.
چندان آماده نرم‌افزارهای برخط نبودیم
در ادامه حسن ادیب حاج سلیمان رئیس گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه لبنان با بیان سابقه‌ای از دانشگاه لبنان گفت: مشکلات ما مربوط به برخط بودن است و عده‌ای از دانشجویان می خواهند از صفر شروع کنند، اما هنوز دانشگاه‌های ما چندان آماده تدریس برخط نبوده است و ما بیشتر با سیستم ماکروسافت تیمز کار کردیم و زمانی که فارسی یاد گرفتیم، می‌دانستیم حضور استاد و گفت‌وگوی او با دانشجو سرکلاس تا چه اندازه اهمیت دارد و ما نیز مفتخریم دو استاد بزرگ از دانشگاه علامه به صورت برخط با ما همکاری می کنند و همه امکانات و تجربیات دانشگاه علامه را منتقل می‌کنند.
رئیس گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه لبنان عنوان کرد: یکی از مشکلات ما برخط بودن آموزش درس‌هاست که در کل لبنان وجود دارد؛ به خصوص زبان فارسی که باید حضوری باشد و به همین دلیل مجبور شدیم که یک یا دو روز در هفته از دانشجویان بخواهیم حضوری سر کلاس بیایند تا مطالب برخط را به صورت حضوری توضیح دهیم.
وی با بیان اینکه مشکل بعدی این است که کتاب درسی زیادی نداریم، افزود: با همکاری دانشگاه علامه، دکتر صحرایی و بنیاد سعدی کتاب های «مینا» و «شیراز» و آموزش‌های نوین در دانشگاه لبنان جزو کتاب‌های اصلی تدریس ماست و به همین دلیل مشکلاتی با این محتوای درسی خوب و حرفه‌ای نداریم و هر استادی که بیاید می‌تواند برنامه را به پیش ببرد.
وی افزود: اگر امکان داشته باشد «آزفا» تبدیل به اپلکیشن تلفن همراه شود و روی آن طراحی داشته باشند و کار کنند و ما هر امکاناتی داشته باشیم، می‌توانیم در اختیار شما قرار دهیم تا طرح جامعی باشد که از آن استفاده کنیم که حتی غیر از دانشجویان و آدم‌های معمولی بتوانند وارد شوند و یک سیستم جامع اینترنتی باشد.

کاهش صمیمیت بین استاد و دانشجو
در ادامه خانم تئا شورغایا رئیس کرسی ایران شناسی دانشگاه دولتی ایوانه جاوا خیشویلی تفلیس گفت: کاهش گرایش نسل جدید ایران‌شناس آشکار است و شیوع کرونا در این زمینه چندان مؤثر نیست، بلکه به فرایند نزولی این گرایش شدت بخشیده است و تعداد دانشجویان در مقطع کارشناسی از ۱۲ تا ۱۵ نفر نوسان دارد.
شورغایا ادامه داد: دانشگاه‌های گرجستان از سال‌ها پیش از سیستم‌های LMS، موود و آگوت برای برقراری ارتباط با دانشجویان استفاده می‌کنند. در دوران شیوع بیماری کرونا دانشگاه‌ها و مدارس پلتفرم‌ها و سیستم‌های گوناگونی را انتخاب کردند و دانشگاه‌ها بیشتر از zoom یا تیمز با مجوز رسمی استفاده می‌کنند. در حالی که در دبیرستان‌ها علاوه بر تیمز، از اسکایپ و مسنجر نیز استفاده می‌کنند.
وی با بیان اینکه در ترم جاری با آمادگی بیشتری شروع به کار کردیم و به روال ارزیابی گذشته برگشتیم، افزود: این بیماری علاوه بر مشکلاتی که داشت، بعضی خوبی‌ها نیز داشت؛ اولاً تمام دنیا به سمت آموزش مجازی رفته بود و ما یا عقب مانده بودیم یا حرکت ما کند بود و کرونا آن را تسریع کرد. دوم اینکه مشخص شد در تدریس زبان فارسی از روش‌های مدرن تا اندازه مطلوب استفاده نمی‌شد و کرونا امتیاز استفاده از این شیوه‌ها را شفاف‌تر کرد.
وی با بیان اینکه مشکل دیگر مربوط به تدریس الفبا از راه مجازی است، افزود: هیچکدام از پلتفرم‌ها این امکان را نمی‌دهد که نوع حرکت حروف را به دانشجویان نشان دهیم و در این مرحله دانشجویان از نوشته‌های خود عکس می‌گیرند و برای استاد می‌فرستند.
شورغایا تأکید کرد: مشکلات اصلی ناشی از کرونا نیست بلکه ریشه قدیمی‌تر دارد از جمله اینکه تعداد دانشجویان زبان فارسی به شدت در حال کاهش است و متوقف کردن این روند نیاز به پشتیبانی پایدار و هدفمند دارد.
ویبا اشاره به دوره‌های دانش‌افزایی زبان فارسی در ایران گفت: دوره‌های دانش افزایی که در ایران برگزار می‌شد و به دلیل شیوع کرونا برگزار نمی‌شود، در امر تشویق دانشجویان بسیار مؤثر بود و حتماً باید ادامه یابد. ضمناً اگر رایگان نباشد فارسی آموزان گرجی از آن بی‌بهره می‌مانند.
وی با بیان اینکه حضور استاد ایرانی نیز فارسی آموزان را تشویق می‌کند و جایگاه استاد اعزامی حتماً باید حفظ شود، افزود: آموزش زبان فارسی با خطر رو‌به‌روست و به پشتیبانی سریع و جدی نیاز دارد و امیدوارم این جلسه انگیزه‌ای برای کمک به ما فراهم کند.

توقف کلاس‌های کوتاه مدت زبان فارسی
در ادامه حسین یوسف رئیس گروه زبان فارسی در بخش فارسی دانشگاه پیشاور پاکستان گفت: در بخش فارسی دانشگاه پیشاور پاکستان در ایالت پاختونکا اساتید زبان فارسی الان بازنشسته شدند و حالا من تنها در بخش فارسی کار می‌کنم و برنامه‌های مختلفی مانند دوره های آموزش کوتاه مدت، کلاس‌های لیسانس و فوق لیسانس، دکترا و پیش دکترا داریم.
رئیس گروه زبان فارسی در بخش پیشاور پاکستان گفت: بعد از بازنشسته شدن استادان زبان فارسی، کلاس‌های دکترای زبان فارسی برگزار نمی‌شود، چون استاد زبان فارسی نداریم و تنها دوبار در سال در ترم بهار و پاییز دوره کوتاه مدت داریم. همچنین در خانه فرهنگ این دوره های کوتاه مدت برگزار می‌شود، اما متاسفانه در سال ۲۰۲۰ با شیوع بیماری کرونا کلاس‌های کوتاه مدت ما با مشکل رو به رو شد و دولت اجازه برگزاری نمی‌دهد و در سال ۲۰۲۰ کلاس‌های کوتاه مدت نداشتیم.
وی افزود: اکنون خیلی از متقاصیان زبان فارسی علاقه مند هستند به صورت مجازی در کلاس‌های آموزش زبان فارسی سهم داشته باشند، مثلاً تعدادی از اساتید دانشگاه که در خانه‌ها هستند، نویسندگان، خبرنگاران و روزنامه‌نگاران علاقه‌مند به آموزش زبان فارسی هستند.
رئیس گروه زبان فارسی دانشگاه پیشاور با بیان اینکه قبلاً در دانشگاه چندین کتاب آموزش زبان فارسی را تدریس می‌کردیم، گفت: «شعر فارسی» یکی از کتاب‌هایی است که در پاکستان به زبان اردو ترجمه شد و پس از آن کتاب «آزفا» را تدریس کردیم که شکل نرم‌افزاری نبود که مجازی تدریس کنیم، اما دو کتاب دیگر که نرم‌افزارهای آن موجود است، «زبان فارسی» نوشته احمد صفارمقدم و «گام اول» مربوط به بنیاد سعدی است که در خدمت تمام فارسی آموزان است.
وی با ارائه پیشنهادی عنوان کرد: تا جای امکان کلاس های کوتاه مدت که به صورت کلاس‌های بازآموزی در تهران قبل از شیوع کرونا برگزار می‌شد، برای دانشجویان و اساتید زبان فارسی رایگان باشد و دانشجویان از کشورهای مختلف بتوانند به صورت مجازی در آن شرکت کنند و برای آن‌ها بسیار مفید است. همچنین اگر ابزار یا اپلیکیشن برخط توسط کارمندان بنیاد سعدی آماده شود زمینه آموزش برخط برای اساتید و دانشجویان فراهم می شود تا به وسیله یوتوب و فیسبوک آموزش زبان فارسی را گسترش دهند.

نیازمند صرف وقت بسیاری برای آموزش مجازی هستیم
نازیا بارانی مسئول اتاق مطالعات ایران در دانشگاه سالامانکا اسپانیا با بیان اینکه در سال ۲۰۱۸ هم اتاق مطالعات ایران را در دانشکده زبان‌شناسی افتتاح کردیم که مسئولیت آن را به عهده دارم، گفت: امسال با توجه به شرایط خاص کرونا تعدادی از واحدهای درسی دانشجویان زیادی نداشتند، اما خوشبختانه ما رکورد خوبی داشتیم و تعداد دانشجویان زبان فارسی به ۴۲ نفر رسید و در رشته فرهنگ و اندیشه ایرانی که ترم آینده ارائه می‌شود ۷ نفر ثبت‌نام کردند که تا شروع ترم این تعداد افزایش می‌یابد.
وی درباره شرایط آموزش زبان فارسی در کشور اسپانیا بعد از کرونا توضیح داد: کشور اسپانیا نیز بعد از شیوع بیماری کرونا مانند سایر کشورهای دنیا با اعلام وضعیت اضطراری از ۱۳ مارس ۲۰۲۰ وارد قرنطینه عمومی شد و کلیه مراکز آموزشی، اجتماعی و فرهنگی از سوی دولت تعطیل شد.
وی با اشاره به اینکه متأسفانه بین کشورهای اروپایی اسپانیا دشوارترین شرایط را سپری کرد، افزود: صبح روزی که خبر تعطیلی دانشگاه را به ما اطلاع دادند، کلاس داشتیم و دانشگاه از ما خواست که کلاس‌های خود را با همان برنامه کلاسی قبل به صورت مجازی ادامه دهیم که برای این کار از نرم افزار استودیوم استفاده کردیم که نرم افزار خوب و کاملی مخصوص دانشگاه سالامانکاست که همه اساتید از امکانات آن استفاده می‌کردند، اما تاکنون برای تدریس مجازی از آن استفاده نکردیم.
بارانی با اشاره به اینکه مشکل اساتید نداشتن اطلاعات کافی استفاده از تکنولوژی جدید بود، گفت: تا دیروز تمام کلاس‌ها به صورت مجازی برگزار می‌شد و ما نه تنها باید وقت زیادی را برای تولید محتوای مجازی اختصاص می‌دادیم، بلکه اطلاعات لازم را درباره نرم‌افزارهایی مثل گوگل میت، زوم و استودیوم به دست می‌آوردیم و البته دانشگاه برای این کار کلاس آموزشی به صورت مجازی برگزار کرد.
بارانی ادامه داد: با توجه به اینکه منابع آموزشی ما بیشتر برای کلاس‌های حضوری بود، وقت زیادی برای تهیه منابع آموزشی مجازی اختصاص دادم و از طرفی تصمیم گرفتم فایل‌های صوتی تصویری برای دانشجویان تهیه کنم تا هر وقت بخواهند، تماشا کنند.
وی عنوان کرد: جلسات اول برای دانشجویان که با این روش جدید مجازی آشنا نبودند سخت بود، اما به تدریج خود را وفق دادند. بعضی از دانشجویان از شهرهای مختلف اسپانیا آمده بودند که با تعطیلی کلاس‌ها به خانه برگشتند و تعدادی هم در روستاهای کوچک اینترنت خوبی نداشتند.
بارانی درباره امتحانات دانشجویان گفت: برای ارزیابی و سنجش توان دانشجویان هم دچار اشکال شدیم؛ چون نمی‌دانستیم چگونه به صورت مجازی از دانشجویان امتحان بگیریم که تقلب نکنند و نمره‌ای که به آنها می‌دهیم درست باشد. در اینجا تصمیم گرفتم از راه نرم افزار استودیوم امتحان کتبی را به صورت تست یا با گذاشتن جواب‌های کوتاه برگزار کنم و فرصت بسیار کمی به آنها بدهم که امکان مراجعه به کتاب را نداشته باشند.

ارتباط برخط کیفیت بهتری نسبت به غیربرخط دارد
در ادامه علی تمیزال مدیر گروه زبان و ادبیات فارسی دانشکده ادبیات دانشگاه سلجوق قونیه- ترکیه گفت: اگرچه دنیای پیش رو الکترونیکی و روند رو به رشد آن نشانه تحول بزرگی در آینده نزدیک است، اما شیوع کرونا موجب شد که این تحول در عرصه‌های مختلف زندگی ما را زودهنگام‌تر از پیش‌بینی‌ها تحت سیطره خود درآورد و در حال حاضر فناوری آموزشی به گونه‌ای است که چاره‌ای جز همراهی با آن نداریم.
وی افزود: آموزش زبان فارسی از راه استادان دانشگاه سلجوق در فضای مجازی به دلیل فقدان باند و سایت آموزش از راه دور به صورت غیرمستقیم و آفلاین است، چون ارتباطی بین دانشجو و استاد نیست و انشالله از ترم آینده هم برخط و هم آفلاین یعنی مستقیم و غیرمستقیم است. در تدریس به شکل غیرمستقیم ارتباطی بین دانشجو و استاد نیست و همین باعث می‌شود در مهارت‌هایی مانند گفتن و خواندن که به هم وابسته‌اند شاهد پیشرفت کمتری باشیم.
مدیر گروه زبان و ادبیات فارسی دانشکده ادبیات دانشگاه سلجوق یادآوری کرد: صحبت نکردن و نخواندن متون مقابل دیگر دانشجویان باعث می‌شود فهم آنان از اصل عمل یکدیگر کاهش یابد و به نوعی موجب افزایش حس انزواطلبی و کاهش اعتماد در بسیاری از دانشجویان می‌شود؛ بنابراین، بهتر است بهتر است دانشجویان از مزایای کار گروهی بهره مند شوند و وجود همزمان کلاس‌های آنلاین و آفلاین در کنار هم ضروری به نظر می‌رسد.
وی با ارائه پیشنهادی گفت: خواندن کتاب های زبان فارسی با صدای بلند که باعث می‌شود هم زبان در تلفظ و هم مهارت شنیداری تقویت شود. ساخت بروشورهای توصیفی به زبان فارسی نیز مؤثر است که مهارت نوشتاری در آن تقویت می‌شود. ارسال فیلم کوتاه برای دانشجویان و خلاصه داستان فیلم به صورت شفاهی و کتبی موجب تقویت مهارت‌های گفتاری و نوشتاری می‌شود.
تمیزال با بیان اینکه ارسال متن فارسی و بازنویسی آن با واژه‌های مترادف تکلیف بسیاری خوبی است، افزود: در این تکلیف افزایش مهارت نوشتن و دایره واژگانی مدنظر قرار گرفته است. در این روش کلاس‌ها با نظرات و کنترل کمتری تشکیل می‌شود و تنها برای کسانی مفید است که تشنه آموختن هستند و از هر راهی خواهان یادگیری بیشتر هستند. دنیای آموزش امروز درحال تحول است و آموزش زبان فارسی نیز از این قاعده مستثنی نیست.

از ظرفیت پخش زنده اینستاگرام بهره گرفتیم
در ادامه احسان الله شکرالهی، رئیس مرکز تحقیقات زبان فارسی هند گفت: زبان فارسی در هند هم به صورت حضوری و هم مجازی بود، اما کرونا باعث شد از ظرفیت‌های آموزش مجازی بیشتر بهره‌مند شویم و کلاس‌های خانه فرهنگ ما مجازی و باعث شد که کلاس خوشنویسی، متن خوانی و نسخه شناسی تبدیل به کلاس‌های مجازی تبدیل شود و برای کلاس خوشنویسی در واتساپ فضایی به وجود آوردیم که امکان تبادل اطلاعات و آموزش غیرحضوری فراهم شود.
وی با بیان تجربه خاص خود در مورد متن خوانی گفت: ما بر اساس برنامه درسی، متناسب با نیاز دانشگاه‌های هند پرکاربردترین متون را شناسایی و شروع به خواندن آنها کردیم.
شکراللهی افزود: متوجه این واقعیت شدم که نیاز امروز هند این است که متون ادبیات فارسی در معرض دیدن و شنیدن قرار گیرد و براین اساس با آزمون و خطا پیش رفتیم و ابتدا برنامه‌هایی ضبط و منتشر می‌کردیم، اما به مرور متوجه شدیم ظرفیت ذخیره تلفن همراه مشکلاتی برای ما به وجود می آورد و اجازه پیشرفت کار را به ما نمی‌دهد. وی ادامه داد: با همکاری جامعه المصطفی حدود ۱۰ تا ۲۰ جلسه خوشنویسی و گلستان خوانی را ضبط و پخش کردیم، اما دردسرهای حاشیه‌ای مانع سرعت ما می‌شد؛ بنابراین تغییر رویه دادیم و از قابلیت پخش زنده و ضبط اینستاگرام استفاده کردیم و تا امروز بیش از ۶۰ جلسه بوستان خوانی و ۴۰ جلسه گلستان خوانی ۲۴ جلسه غزل سعدی و از دیروز شروع به خواندن رباعیات خیام کردیم و ارتباط روزانه‌ای با دانشجویان سطوح مختلف ادبیات فارسی در هند برقرار کردیم و البته این ویژگی را اینستاگرام به ما داده که بسیاری از علاقه‌مندان از کشورهای مختلف دنیا به ما اضافه می‌شدند و ما باید این رویه را ادامه دهیم.
رئیس مرکز تحقیقات زبان فارسی هند خاطرنشان کرد: تجربه خاص ما این بود که ابتدا با دیتا پروجکشن شروع کردیم وتصویر را روی پرده می‌انداختیم و من توضیح می‌دادم که به مرور متوجه شدم هم نوری که به چشمم می‌تابد مضر است و هم سایه‌ام روی تصویر اختلال ایجاد می‌کند، به همین دلیل از روش پرده نازک استفاده کردیم که تصویر به صورت معکوس تابانده شود و این هم اشکال دیگری داشت که کیفیت متن مطلوب نبود و بنابراین از ابعاد تلویزیون سعی کردیم استفاده کنیم و امروز هم از تلویزیون به عنوان یک پرده بزرگ استفاده می‌کنیم.

اینترنت شهرهای قرمز کرونایی ضعیف است
در ادامه عین الحسن رئیس دانشکده زبان‌های خارجی استاد گروه فارسی دانشگاه جواهر لعل نهرو درباره مشکلات تدریس برخط در دانشگاه‌های هندوستان گفت: در وسط سال تحصیلی اول با تشدید شیوع کرونا مواجه شدیم و چاره‌ای جز درس و تدریس مجازی نداشتیم و باید قبول کرد که قبلاً با تدریس برخط آشنا بودیم، اما مجبور نبودیم آموزش های غیر حضوری را دنبال کنیم و شیوع بیماری کرونا نظام آموزشی دانشگاه‌ها و سیستم سراسر کشور را تحت تأثیر قرار داد و در نتیجه ۸۰ درصد دانشجویان دانشگاه‌های ما مجبور به بازگشت به شهر خود شدند و در عین حال نه تنها آموزش‌های سطح لیسانس، فوق لیسانس و پیش دکترا مجازی شد، بلکه امتحانات برای پذیرش نیز به صورت غیر حضوری برگزار می‌شد و الان پذیرش ممکن است دو یا سه روزه تمام شود.
این استاد ادبیات فارسی هند با بیان اینکه من مسئولیت دانشکده زبان‌ها را به عهده دارم و در زمینه آموزش زبان‌های خارجی به‌خصوص درباره زبان عربی، فارسی، پشتو و اردو، چینی و ژاپنی و کره‌ای مشکلات زیادی داریم، گفت: سالهای اول لیسانس که پذیرش زبان و ادبیات فارسی شدند با خط فارسی آشنا نیستند و معلم را که نبینند هیچ بازدهی نخواهند داشت.
وی افزود: روش تدریس نسبت به گذشته متفاوت و جدید شده است و در خیلی از موارد هم دانشجو نمی‌تواند مثل یک معلم به دانشجویان درس بدهد. ۸۰ درصد کسانی که در دانشگاه ما فارسی یاد می‌گیرند غیرمسلمان هستند و حتی خط هم نمی‌دانند. بنابراین، برای بچه‌های سال اول غیرمسلمان که اردو و خط نمی‌دانند، ببینید چقدر برای ما دشوار است که ما باید از الفبا شروع کنیم بدون آنکه یک تخته سیاه یا سفید داشته باشیم.
این استاد زبان فارسی دانشگاه هند خاطرنشان کرد: روش تدریس مجازی برای دانشجوی لیسانس خوب نیست و به او ضربه می‌زند. معمولاً خانواده دانشجویانی که این رشته‌ها را انتخاب می‌کنند تسلطی به این مباحث ندارند و بزرگترین مشکل خانواده‌ها با همکاران ما این است که مطالب تدریس را می‌خواستند و استاد باید در قالب فیلم مطلب را بارگزاری و چندساعت برای بارگزاری صبر کند و گاهی با بروز مشکل در اینترنت نتیجه‌ای ندارد.
وی با اشاره به مشکل دیگر بیان کرد: دانشجوی سال آخر به دلیل اینکه استاد خود را سال آینده نمی‌بینند، چندان به دروس فضای مجازی اهمیت نمی‌دهند، در نتیجه ۵۰ درصد دانشجو اینترنت را باز نمی‌کند. بعضی از استادان هم سواد آموزش مجازی ندارند و نمی‌توانند یک فیلم با کیفیت بگیرند و چگونگی تنظیم دوربین را نمی‌شناسند. بنابراین، استادان باید زمان بگذارند و از امکانات دانشگاه استفاده کنند و سرکلاس دوربین را باز کنند و از همانجا تدریس کنند. از سوی دیگر خانواده‌ها حتی در روزهای تعطیل از ما درس می‌خواهند و انتظار دارند بدون محدودیت زمانی استادان در اختیارشان باشد.

آموزش غیربرخط بهتر از برخط است
در ادامه سعید صفری استاد زبان فارسی و فرهنگ ایران دانشگاه بلگراد با اشاره به اینکه تلاش کردیم زبان فارسی را ارتقا دهیم، گفت: از ۱۵ دسامبر سال ۲۰۱۹ دولت صربستان هم وضعیت اضطراری اعلام کرد و کلاس‌های آموزشی تعطیل و به فضای مجازی منتقل شد و بسیاری از دانشجویان مجبور به بازگشت به شهرشان شدند و تجهیزات اینترنتی این دانشجویان مناسب نبود و به تدریج مجبور شدند خود را به روز کنند.
صفری با اشاره به یکی از راهکارهای مهم دانشگاه بلگراد در این زمینه توضیح داد: استفاده از سیستم آموزش مدیریت برخط یکی از راهکارها بود که تحت آن تمام درس‌های آموزشی همه در دانشگاه به آن دسترسی دارند و حالا که تمام درس‌ها به صورت برخط است، نرم‌افزار زوم اضافه شده و ارتباط درسی با دانشجو برقرار می شود.
وی درباره نحوه ارزشیابی امتحانات نیز افزود: نحوه امتحانات ما حضوری با تعدادی بسیار کم است.
استاد زبان فارسی و فرهنگ ایران دانشگاه بلگراد با اشاره به چیزی که قصد دارد بیش از همه روی آن تأکید داشته باشد، گفت: به‌طور شخصی با وضعیت پیش آمده در آموزش زبان فارسی چندان همدل نیستم و مشکلات زیادی پیش راه می‌بینم و شاید آموزش آفلاین بهتر از برخط باشد، چون پاسخگوی نیاز ما نیست و همین الان که صحبت می‌کنیم اختلالی به وجود آمد و این اختلال در سایر کلاس‌های ما نیز به وجود می‌آید.
وی افزود: آموزش زبان فارسی به صورت برخط به نظرم چندان موثر نبوده و این مشکل وجود دارد و حتماً باید واقع بین باشیم؛ البته در کنار این، تولید محتوا، پادکست آموزشی و ویدئوهای زیادی داشتیم و این یکی از مزیت‌های کار در شرایط کروناست که دانشجویان از آن استفاده می‌کنند.

تعطیلی درس زبان فارسی با وجود اساتید سلفی مسلک در تونس
در ادامه منصف حامدی دکترای فلسفه از دانشگاه تونس و دکترای فلسفه دانشگاه جامعه المصطفی با بیان اینکه بعضی مشکلات زبان فارسی به کرونا ارتباط دارد و بعضی خیر، گفت: مهمترین مشکلی که در دانشگاه الزیتونه تونس با آن مواجه شدیم ایران‌هراسی و شیعه هراسی است و متأسفانه با اینکه سالانه بیش از ۱۵۰ دانشجو در مقطع کارشناسی در دانشگاه الزیتونه داشتم، بعضی از اساتید سلفی مسلک تدریس زبان فارسی را متوقف کردند.
حامدی افزود: با توجه به اینکه زبان فارسی از سال ۲۰۱۲ به بعد به عنوان یک درس اختیاری تدریس می‌شود، بعضی از دانشگاه‌ها در زمان کرونا از جمله دانشگاه کارتاژ کل درس‌های اختیاری از جمله زبان فارسی را تعطیل کردند. قبل از کرونا در کارتاژ من دو کلاس زبان فارسی با ۴۲ دانشجو داشتم که الان تعطیل شده است. همچنین در دانشگاه منوبه درس‌های اختیاری را کم کردند که قبل از کرونا در منوبه سه کلاس با ۵۴ دانشجو داشتم که تنها دو کلاس با حدود ۲۲ دانشجو دائر شد.
یک مسأله دیگر اینکه تدریس مجازی چندان موفق نبوده و دانشجو تمایل چندانی به ادامه تحصیل به این روش ندارد.
این استاد دانشگاه جامعه المصطفی با ارائه راهکارهایی در پایان صحبت‌های خود گفت: یکی از راهکارها تدارک دوره‌ای یک ماهه در بنیاد سعدی است که به دانشجویان انگیزه می‌دهد و همچنین تهیه فیلم‌های آموزشی چند دقیقه‌ای در درس‌های غیرحضوری نیز کمک کننده است. علاوه براین، برگزاری دوره‌های دانش‌افزایی برای اساتید و تدریس زبان فارسی به‌عنوان کرسی حائز اهمیت است.

آماده آموزش مجازی در دوران کرونا بودیم
در ادامه، حجت السلام علی محسنی مدیر مدرسه المهدی جامعه المصطفی تونس گفت: جامعه المصطفی سابقه‌ای دیرینه در زمینه زبان فارسی دارد و تجربیات بسیار خوبی در این زمینه فراهم کرده است.
وی درباره شرایط آموزش در بحران کرونا گفت: یک دهه قبل از وجود کرونا آموزش مجازی را آزمایش کردیم و این کرونا برای ما تأثیر چندانی نداشت، چون به سرعت توانستیم ریل را تغییر دهیم و از تجربه یک دهه قبل خود بهره بردیم و در حال حاضر تمام آموزش‌های ما مجازی در هشت مرکزی که المصطفی داخل ایران دارد و مدرسه المهدی در صف اولی این کار قرار گرفته است و مشغول هستند و تقریباً ۱۵۲۰ زبان‌آموز از ۶۴ کشور داریم و مشکلی نداریم.
محسنی یادآوری کرد: مشکلی که پیش می‌آید بیشتر مربوط به قطعی اینترنت و فقدان پهنای باند کافی برای زبان آموز است که موجب بروز اختلالاتی می‌‌شود که البته ما این مشکلات را تقریباً حل کردیم، چون محیط کار ما ادوبی کانکت هست و اگر از آن پاسخ نگیریم سریع با هماهنگی قبلی از گوگل میت یا زوم استفاده می‌کنیم و اجازه قطع آموزش برخط نمی‌دهیم.
مدیر مدرسه المهدی جامعه المصطفی درباره کتاب‌های تألیف شده در حوزه زبان فارسی گفت: همان‌طور که می‌دانید جامعه‌المصطفی در زمینه نگارش کتاب‌های مربوط به زبان فارسی راندمان خوبی از خود نشان داده است و دو سری کتاب دارد که کتاب‌های قبلی اسلامی و مربوط به طلاب خود است و کتاب‌های دیگری که مربوط به مخاطب عام است و حدود ۱۳ کتاب چاپ شده و در اختیار عزیزان قرار گرفته که الان ۱۴ دانشگاه دیگر در حال تدریس آن هستند.
وی افزود: به دلیل تکلیف محور بودن کتاب‌ها، در حوزه شنیدن و گفتن جهش داشتیم و خیلی بهتر از محیط حضوری بوده است، چون بهتر شنیدن باعث بهتر گفتن می‌شود.
محسنی خاطرنشان کرد: ما تقریباً هفت دوره از ۱۲۰ تا ۵۰۰ ساعته حتی برای زبان آموزان آزاد طراحی کردیم و الاًن محدودیتی در پذیرش نداریم و از کشورهای مختلف برای یادگیری زبان فارسی به صورت برخط به ما مراجعه کنند و با کمترین هزینه این زبان را یاد بگیرند.

تخته نگارش مجازی در نرم‌افزار آدوبی کانکت امکانی بسیار خوب است
در ادامه علی عبدالله مرزوقی، معاون دفتر مطالعات تاریخ و اندیشه سیاسی معاصر در دانشگاه (کنیا) گفت: دور جدید کلاس‌های رایزنی کنیا بعد از وقفه یکساله ایجاد شده به صورت مجازی از سطح نوآموز در تاریخ دوم تیر ۱۳۹۹ با سخنرانی سفیر آغاز شد و بعد از ۵ ماه و ۱۲۰ ساعت تدریس در تاریخ ۲ آذر ۱۳۹۹ به پایان رسید.
مزروقی افزود: در ۵ سال گذشته اهتمام خوبی از سمت رایزنی فرهنگی و زبان فارسی در کنیا ایجاد شد که در آینده شاهد برکات آن هستیم و یک هفته بعد از اعلام اولین مورد کرونا در کنیا تمام مراکز آموزشی خصوصی و دولتی در تمام مقاطع تعطیل شد و به ناگزیر به سمت استفاده از فضای مجازی رفتیم و بنیاد سعدی به ما پلتفرم آدوبی کانکت را معرفی کرد که ویژگی اصلی آن تخته نگارش مجازی است.
وی خاطرنشان کرد: اگر به کشورهای آفریقایی غیرعربی بها ندهیم و برای آنها برنامه‌ریزی نکنیم، توقع داشتن از آنها امری غیر منطقی و غیرعقلایی است.
در پایان این نشست مجازی نیز اما میلکوویج (رئیس دپارتمان شرق شناسی دانشگاه بلگراد-صربستان) به زبان انگلیسی گزارش خود را ارائه داد.

گفتنی است، دبیر علمی این نشست مجازی، رضامراد صحرایی، معاون آموزش و پژوهش بنیاد سعدی و اعضای کمیته علمی آن نیز شامل: حسین سلیمی رئیس دانشگاه علامه طباطبایی، غلامعلی حدادعادل رئیس بنیاد سعدی، امیر زند مقدم، مجتبی منشی زاده، ماندانا تیشه‌یار، رضامراد صحرایی، حجت‌الله الماسی، شهروز فلاحت پیشه معاون بین‌الملل بنیاد سعدی و شهره سادات سجادی بودند.

پایان خبر