اساسنامه
«اساسنامه بنیاد سعدی»
مصوب جلسه ۶۷۳ مورخ ۴ آبان ۱۳۸۹ شورای عالی انقلاب فرهنگی
خطاب به:
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی
مصوبه «اساسنامه بنیاد سعدی» که در جلسه ۶۷۳ مورخ ۴ آبان ۱۳۸۹ شورای عالی انقلاب فرهنگی به شرح ذیل به تصویب رسیده است، برای اجراء ابلاغ میشود.
مقدمه:
زبان فارسی با پشتوانه بیش از هزار سال ادبیات غنی، و آثار ارزنده شاعران و نویسندگانی چون فردوسی، بیهقی، خیام، عطار، مولوی، سعدی و حافظ، همواره مورد توجه و علاقه کسانی بوده است که خواستار فراگرفتن این زبان و آشنایی با فرهنگ اسلامی و ایرانی نهفته در ذخایر ادبی و علمی آن بودهاند. نظر به اینکه برای آموزش این زبان به صورت علمی و دقیق و با استفاده از امکانات آموزشی جدید، به سازمانی خاص نیاز است که بتواند دانشآموزان و دانشجویان و عموم علاقهمندان به زبان فارسی را با این زبان و ظرایف و لطایف ادبیات و محتوای غنی آن آشنا کند، مؤسسهای به نام «بنیاد سعدی» که در این اساسنامه به اختصار «بنیاد» نامیده میشود، با اهداف و وظایف مندرج در این اساسنامه تأسیس می شود.
ماده ۱: هدف
به منظور تقویت و گسترش زبان و ادبیات فارسی در خارج از کشور و ایجاد تمرکز، همافزایی و انسجام در فعالیتهای مرتبط با این حوزه و بهرهگیری بهینه از ظرفیتهای موجود کشور، بنیادی به نام «بنیاد سعدی» تأسیس میشود تا براساس اهداف، سیاستها، راهبردها و ضوابط حاکم بر روابط فرهنگی بینالمللی جمهوری اسلامی ایران، مدیریت راهبردی و اجرای فعالیتهای آموزشی، پژوهشی، فرهنگی و رسانهای را در حوزه گسترش زبان و ادبیات فارسی در خارج از کشور با هماهنگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی عهدهدار شود.
تبصره - سیاستها و راهبردهای فرهنگی مصوب شورای عالی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در عرصه بینالملل، مناطق و کشورهای مختلف جهان برای فعالیتهای بنیاد سعدی و نمایندگیهای آن در خارج از کشور، لازمالاتباع میباشد.
ماده ۲: وظایف
وظایف این بنیاد عبارت است از:
۱ - مدیریت، سیاستگذاری، هماهنگی، هدایت، حمایت و نظارت بر فعالیتهای جمهوری اسلامی ایران در زمینههای مرتبط با گسترش زبان و ادبیات فارسی در خارج از کشور.
۲ - تدوین استاندارد و شیوههای مناسب آموزش زبان و ادب فارسی برای مقاطع مختلف تحصیلی و دورههای آموزشی.
۳ - حمایت از ایجاد و گسترش دورهها، دروس، رشتهها و مراکز آموزش و تحقیقات زبان و ادبیات فارسی و اتاقهای ایران در کشورهای دیگر و حمایت از فعالیت آنها.
۴ - تأمین نیازهای نمایندگیهای فرهنگی و نمایندگیهای سیاسی (در کشورهای فاقد نمایندگی فرهنگی) جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور در حوزه زبان و ادبیات فارسی و حمایت از فعالیت آنها.
۵ - برگزاری دورههای آموزشی، دانشافزایی و تخصصی زبان و ادبیات فارسی در داخل و خارج از کشور و حمایت از برگزاری این دورهها.
۶ - گسترش خط، زبان و ادبیات فارسی در میان ایرانیان مقیم خارج از کشور.
۷ - آموزش از راه دور زبان و ادب فارسی با استفاده از فناوریهای نوین و حمایت از این فعالیتها.
۸ - اعزام استاد برای تدریس در دورههای کوتاه و طولانیمدت زبان و ادبیات فارسی در خارج از کشور.
۹ - تألیف و تولید کتاب، نرمافزار، منابع و وسایل آموزشی و کمک آموزشی زبان و ادبیات فارسی به زبانهای مختلف جهان و حمایت از تولید این منابع و محصولات.
۱۰ - تهیه لغت نامههای دوزبانه و چندزبانه و سایر کتابهای مرجع در جهت تسهیل آموزش و پژوهش زبان و ادبیات فارسی در خارج از کشور.
۱۱ - حمایت از نشر آثار مرتبط با زبان و ادبیات فارسی در خارج از کشور.
۱۲ - تجهیز کرسیها، اتاقهای ایران و کتابخانههای خارج از کشور به تجهیزات و منابع آموزشی، کمک آموزشی و مطالعاتی ذیربط.
۱۳ - تهیه و ارسال کتاب و نیازهای آموزشی کرسیهای زبان و ادبیات فارسی و دیگر مراکز آموزشی زبان و ادبیات فارسی در جهان.
۱۴ - اعطای راتبه (بورس تحصیلی) و فرصت مطالعاتی به دانشجویان، اساتید و محققان خارجی در زمینه زبان وادب فارسی.
۱۵ - پشتیبانی و هدایت تحصیلی دانشجویان غیرایرانی زبان وادب فارسی مشغول تحصیل در ایران.
۱۶- حمایت از پژوهشها و پایاننامههای برتر در زمینه زبان و ادب فارسی در خارج از کشور و اهدای جایزه به پژوهشها و پایان نامههای برگزیده در این زمینه.
۱۷ - برگزاری المپیادهای منطقهای و جهانی و آزمونهای استاندارد تعیین سطح زبان فارسی.
۱۸ - برگزاری نشستها و همایشهای علمی وادبی مرتبط با زبان فارسی و مراسم نکوداشت مفاخر و استادان در این زمینه در داخل و خارج از کشور.
۱۹ - حمایت و پشتیبانی از فعالیتهای ادبی، فرهنگی، هنری و رسانهای در زمینه زبان و ادب فارسی و استفاده از ظرفیتهای فرهنگی و هنری و رسانهای جمهوری اسلامی ایران و کشورهای دیگر در این زمینه.
۲۰ - تربیت استادان جوان و مستعد خارجی برای آموزش زبان و ادبیات فارسی در خارج از کشور.
۲۱ - تشکیل مجمع جهانی اساتید خارجی و کانون فارغالتحصیلان خارجی زبان و ادبیات فارسی و برگزاری نشستهای دوره ای برای اساتید و فارغالتحصیلان، در داخل و خارج از کشور.
۲۲ - امضای اسناد همکاری و مبادلات پژوهشی، آموزشی، فرهنگی و رسانهای در زمینه گسترش زبان و ادبیات فارسی با مؤسسات، دانشگاهها و مراکز ذیربط کشورهای دیگر.
۲۳ - حمایت از ایجاد و گسترش رشتههای مترجمی زبان فارسی، تدریس زبان فارسی و ادبیات فارسی در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی ایران و سایر کشورها.
۲۴ - حمایت از ایجاد و گسترش نهادها، انجمن ها و موسسات آموزشی، پژوهشی و ادبی بومی و مشترک در زمینه زبان و ادبیات فارسی در کشورهای دیگر.
۲۵ - حمایت از ایجاد پایگاه های اینترنتی و انتشار نشریات علمی، ادبی در زمینه زبان و ادب فارسی در خارج از کشور.
ماده ۳: ارکان بنیاد
۱ - ریاست عالیه بنیاد
۲ - هیئت امنای بنیاد
۳ - رئیس بنیاد
ماده ۴: ریاست عالیه بنیاد
ریاست عالیه بنیاد با رئیس جمهور است که در هر سال حداقل ۲ جلسه هیئت امنا با حضور ایشان تشکیل می شود و در صورت نیاز به برگزاری جلسات بیشتر با حضور ایشان، این امر با درخواست رئیس هیئت امناء و موافقت رئیس جمهور صورت خواهد گرفت.
ماده ۵: اعضای هیئت امنای بنیاد
۱ - معاون اول رئیس جمهور (رئیس هیات امنا)
۲ - رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی (دبیر هیئت امنا)
۳ - رئیس بنیاد
۴ - وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی
۵ - وزیر امور خارجه
۶ - وزیر علوم، تحقیقات و فناوری
۷ - وزیر آموزش و پرورش
۸ - رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی
۹ - دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی
۱۰ - رئیس جامعه المصطفی العالمیه
۱۱ - رئیس سازمان صدا و سیما
۱۲ - پنج نفر صاحب نظر در حوزه زبان و ادبیات فارسی به پیشنهاد رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی و تایید هیئت امنا و تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی
تبصره ۱- اعضای حقیقی هیئت امنا با حکم رئیس جمهور به مدت ۵ سال به این سمت منصوب میشوند که تمدید مدت عضویت آنها برای دوره های بعد بلا مانع میباشد.
تبصره ۲ - هر یک از اعضای حقوقی هیئت امنا ملزم به همکاری با بنیاد در اجرای سیاست ها و راهبردهای مصوب هیات امنا بوده و گزارش عملکرد سالیانه دستگاه خود در اجرای مصوبات هیئت امنا و گسترش زبان و ادبیات فارسی در خارج از کشور را به هیئت امنا ارائه خواهند کرد.
ماده ۶: با تأسیس بنیاد و تشکیل هیأت امنای آن، وظایف شورای گسترش زبان و ادبیات فارسی به هیأت مزبور منتقل خواهد شد.
ماده ۷: وظایف و اختیارات هیئت امنای بنیاد
۱ - بررسی و تصویب سیاست ها و راهبردهای کلی حاکم بر تمامی فعالیت های بخشهای مختلف دولتی و غیر دولتی در گسترش زبان و ادبیات فارسی در خارج از کشور.
۲ - بررسی و اعلام نظر در مورد پیشنهاد رئیس هیئت امنا مبنی بر معرفی رئیس بنیاد.
۳ - نظارت بر حسن اجرای سیاست ها و ارزیابی عملکرد سالیانه و کلی بخش های مختلف دولتی و غیر دولتی به ویژه دستگاه های عضو بنیاد در گسترش زبان و ادبیات فارسی در خارج از کشور.
۴ - بررسی و تصویب طرح ها و برنامه های کلان بنیاد و برنامه و بودجه سالیانه آن.
۵ - بررسی و اعلام نظر در مورد گزارش سالانه ریاست بنیاد درباره عملکرد بنیاد و دستگاه های عضو هیات امنا.
۶ - بررسی حساب های نهایی و ترازنامه بنیاد براساس گزارش رئیس بنیاد.
۷ - بررسی و تصویب پیشنهاد رئیس بنیاد در ارتباط با ایجاد شعب بنیاد، مراکز تحقیقاتی آموزشی و اتاق ایران در خارج از کشور و ایجاد شعبه در سایر شهرهای ایران.
۸ - بررسی و تصویب تشکیلات، دستورالعملها، ضوابط و آیین نامه های بنیاد از جمله آیین نامه های استخدامی، مالی و معاملاتی آن.
۹ - بررسی و تایید هر گونه پیشنهاد تغییر و اصلاح در مفاد اساسنامه برای تصویب در شورای عالی انقلاب فرهنگی.
تبصره ۱ - هیئت امنا می تواند به منظور نظارت بر فعالیت ها و برنامه های بنیاد از وجود افراد صاحب نظر و با صلاحیت به عنوان بازرس استفاده کند. رئیس بنیاد موظف است تسهیلات لازم را برای حسن اجرای وظایف آنان را فراهم آورد.
تبصره ۲ - هیأت امنا با تشکیل یک کمیسیون دائمی میتواند درصورت لزوم برخی از وظایف خود را به کمیسیون مزبور، تفویض کند.
ماده ۸: رئیس بنیاد
رئیس بنیاد با معرفی رئیس هیئت امنا و با تایید هیئت امنا با حکم ریاست عالیه بنیاد به مدت ۴ سال به این سمت منصوب خواهد شد و تمدید انتصاب وی برای دورههای بعد با پیشنهاد رئیس هیئت امنا، تایید هیئت امنا و تصویب ریاست عالیه بلا مانع است.
ماده ۹: اختیارات و وظایف رئیس بنیاد
۱- برنامه ریزی راهبردی و تنظیم راهبردها و سیاست های کلی حاکم بر امور و فعالیت های گسترش زبان و ادبیات فارسی در خارج از کشور مبتنی بر راهبردها و سیاست های فرهنگی بین المللی مصوب شورای عالی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و ارائه به هیئت امنا.
۲ - تهیه و تنظیم طرح ها و برنامه های کلان برای پیشنهاد به هیئت امنا.
۳ - تهیه و تنظیم برنامه و بودجه سالانه بنیاد و پیشنهاد به هیئت امنا.
۴ - نظارت و ارزیابی عملکرد کلی و سالیانه بخش ها و دستگاه های دولتی و غیردولتی به ویژه دستگاه های عضو هیئت امنا در زمینه گسترش زبان و ادبیات فارسی در خارج از کشور و ارائه گزارش به هیئت امنا.
۵ - امضای موافقت نامه ها و قراردادهای داخلی و خارجی در چارچوب وظایف بنیاد با رعایت قوانین و مقررات مربوط.
۶ - اداره امور شعب و مؤسسات و مراکز تحقیقاتی آموزشی بنیاد در داخل و خارج از کشور.
۷ - پیشنهاد و معرفی افراد مناسب برای انتصاب در سمت رؤسای شعب، مؤسسات و مراکز تحقیقاتی آموزشی بنیاد در داخل و خارج از کشور، به هیأت امنا.
۸ - تهیه و پیشنهاد ساختار سازمانی و تشکیلات تفصیلی بنیاد و هرگونه تغییر یا اصلاح بعدی در آن به هیأت امنا.
۹ - تهیه و تنظیم آییننامههای مالی و سایر آییننامههای بنیاد و اجرای آن پس از تصویب در هیأت امنا.
۱۰ - نصب و عزل معاونان و مدیران بنیاد، و همچنین رؤسای شعب و مؤسسات و مراکز پژوهشی آموزشی بنیاد در داخل و خارج از کشور.
۱۱ - اجرای مصوبات و تصمیمات هیأت امنا و پیگیری اجرای مصوبات در دستگاههای دیگر به ویژه دستگاههای عضو هیأت امنا.
۱۲ - ارائه گزارشهای دورهای و موردی از عملکرد بنیاد و دستگاههای عضو هیأت امنا به هیأت امنا.
تبصره ۱ - رئیس بنیاد در مقابل هیأت امنا مسئول است و در کلیه مواردی که بر طبق این اساسنامه به عهده وی گذاشته شده است پاسخگو خواهد بود.
تبصره ۲ - رئیس بنیاد بالاترین مقام اداری و اجرایی بنیاد است که میتواند بخشی از وظایف خود را به دبیر یا قائم مقام بنیاد تفویض کند.
ماده ۱۰: شورای بنیاد
بنیاد دارای شورایی مرکب از تعدادی از صاحبنظران و استادان میباشد که ترکیب و وظایف آن به پیشنهاد رئیس بنیاد، به تصویب هیأت امنا خواهد رسید.
ماده ۱۱: محل فعالیت بنیاد
مرکز اصلی بنیاد در تهران است و بنیاد میتواند نسبت به ایجاد شعبه در سایر شهرهای ایران و ایجاد شعبه، مراکز تحقیقاتی و آموزشی و اعطای نمایندگی به طرفهای خارجی در خارج از کشور اقدام کند.
تبصره - ایجاد و فعالیت شعب، مراکز تحقیقاتی و آموزشی و اعطای نمایندگی به طرفهای خارجی، در خارج از کشور با پیشنهاد بنیاد و موافقت شورای عالی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی انجام میشود.
ماده ۱۲: بنیاد سیاستگذاری، برنامهریزی، هدایت، حمایت و نظارت در فرآیند گسترش زبان و ادبیات فارسی و اجرای وظایف آموزشی (به استثنای مدارس زیر نظر آموزش و پرورش) در خارج از کشور را در چهارچوب سیاستهای فرهنگی مصوب شورای عالی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی بر عهده دارد.
ماده ۱۳: بنیاد در جاهایی که سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی رایزنی فرهنگی دارد، نمایندگی مستقل ایجاد نخواهد کرد و معلمان و اساتید اعزامی وظایف محوله از سوی بنیاد را زیر نظر رایزنی فرهنگی انجام خواهند داد و در مناطقی که رایزنی فرهنگی وجود نداشته باشد این وظایف زیر نظر نمایندگیهای سیاسی جمهوری اسلامی ایران انجام خواهد شد.
تبصره ۱ - وظیفه تسهیم، تقسیم و اولویتگذاری در بودجه، اعتبارات این فعالیت ها، تأمین اساتید، تهیه متون و محتوای آموزشی، تجهیزات و مواد آموزشی و سایر حمایتهای علمی و تخصصی به عهده بنیاد میباشد.
تبصره ۲ - نحوه فعالیت و همکاری بنیاد با نمایندگیهای فرهنگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی بر اساس توافقنامهای که در چهارچوب مفاد اساسنامه حاضر تنظیم میشود، تعیین خواهد شد.
ماده ۱۴: وضعیت حقوقی و مالی بنیاد
بنیاد تابع قانون تشکیل هیئتهای امنای دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی و قانون نحوه انجام امور مالی و معاملاتی مصوب سال ۱۳۶۹ میباشد.
ماده ۱۵: منابع مالی بنیاد
بودجه بنیاد پس از تصویب و پیشنهاد هیئت امنا به عنوان کمک دولت با ردیف مستقل در اعتبارات سالانه دولت دیده خواهد شد.
تبصره: بنیاد میتواند از کمکهای سایر دستگاهها و نهادهای دولتی و غیردولتی و درآمدهای خود برای گسترش زبان و ادبیات فارسی استفاده کند.
ماده ۱۶: انسجام بخشی فعالیتها
با تأسیس بنیاد سعدی، شورای گسترش زبان و ادبیات فارسی از سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به بنیاد سعدی منتقل میشود و بنیاد عهدهدار وظایف آن در داخل و خارج از کشور خواهد شد. مراکز تحقیقات و آموزش زبان فارسی در خارج از کشور نیز به بنیاد منتقل میشود و مدیران این مراکز که از سوی بنیاد منصوب میشوند فعالیت خود را در خارج از کشور زیر نظر رایزنی فرهنگی و بر طبق توافقنامه میان بنیاد و سازمان انجام خواهند داد.
تبصره ۱ - با تأسیس بنیاد تمامی فعالیتهای وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در زمینه گسترش زبان و ادبیات فارسی در خارج از کشور از جمله: اعطای بورس تحصیلی به دانشجویان خارجی، تبادل استاد و دانشجو، اعطای فرصت مطالعاتی، انعقاد اسناد همکاری، اعزام استاد زبان فارسی، برگزاری دورههای آموزشی و حمایت از ایجاد و گسترش کرسیهای زبان و ادبیات فارسی در کشورهای دیگر بر اساس سیاستها و برنامههای بنیاد و در انطباق با سیاستگذاریهای هیأت امنای بنیاد صورت خواهد گرفت.
تبصره ۲ - با تأسیس بنیاد تمامی فعالیتها و امکانات وزارت امور خارجه در زمینه گسترش زبان و ادبیات فارسی در داخل و خارج از کشور به بنیاد منتقل میشود تا بر اساس این اساسنامه مورد بهرهبرداری قرار گیرد.
تبصره ۳ - بخشی از امکانات اتاقهای ایران نیز بر طبق موافقتنامهای که میان بنیاد و سازمان منعقد خواهد شد در اختیار بنیاد و در مسیر فعالیتهای آن قرار میگیرد.
ماده ۱۷: تغییر و اصلاح اساسنامه
هرگونه تغییر یا اصلاح اساسنامه مطابق راهکارهای ذیل صورت میپذیرد:
۱ - به پیشنهاد رئیس هیئت امناء و تصویب دو سوم اعضاء هیئت امنا و با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی.
۲ - بنا به پیشنهاد و تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی.
ماده ۱۸: تصویب اساسنامه
این اساسنامه در ۱۸ ماده و ۱۴ تبصره در جلسه ۶۷۳ مورخ ۴ آبان ۱۳۸۹ شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید.
