همبستگی ملت‌های ایران و ترکیه در سایه‌سار «شعر فارسی»/ شاهان عثمانی از شاعران برجسته فارسی بودند

به گزارش روابط عمومی بنیاد سعدی، روز ملی شعر و ادب فارسی و بزرگداشت استاد شهریار در همایشی با عنوان «شکوه شعر فارسی» در کتابخانه عدنان اتوکن آنکارا برگزار شد.

در این نشست که جمعی از دوستداران و علاقمندان به زبان و ادبیات فارسی حضور داشتند، استادانی از این رشته در خصوص جایگاه رفیع زبان و ادبیات فارسی در نزد مردم ترکیه و همچنین میزان محبوبیت برخی از ادبای ایران زمین منجمله شخصیت ادبی استاد شهریار به ایراد سخنرانی پرداختند.

در ابتدای این نشست، سید قاسم ناظمی، رایزن فرهنگی ایران و نماینده بنیاد سعدی در ترکیه با اشاره به ارزش‌ها، باورها و فرهنگ مشترک دو کشور گفت: ما با کشور ترکیه و مردم آن اشتراکات و ارتباطات زیادی داریم و این در همه زمینه‌ها از سالیان دور ادامه داشته است، اما یکی از زمینه‌های مهم در تعاملات دو ملت، موضوع اشتراکات فرهنگی است.

وی اظهار کرد: ما در سده‌های اخیر و در قالب برنامه‌ها و تلاش هیئت‌های متعددی در حوزه فرهنگ مدام در پی تبادل فرهنگ با یکدیگر بوده‌ایم که این مبادله غیرریالی در تعمیق و گسترش روابط دیگر حوزه‌ها هم مؤثر بوده است.

ناظمی افزود: یکی از بخش‌هایی که جایگاه رفیعی در ارتباطات فرهنگی بین ایران و ترکیه دارد، شعر است. به راستی منظومات فارسی یکی از رسانه‌های مهم ارتباطی بین مردم ایران و ترکیه بوده تا جایی که برخی از پادشاهان دوره عثمانی خود از شاعران برجسته شعر فارسی بوده‌اند.

نماینده بنیاد سعدی در ترکیه تأثیر ترکان پارسی‌گوی در تاریخ شعر فارسی، آثار خطی موجود در کتابخانه‌های مهم ترکیه و حضور شخصیت برجسته‌ای همانند مولانا در قونیه را از عوامل مهم اعتبار و ارزش شعر فارسی در میان ترک‌ها نام برد و گفت: به جرأت می‌توان اظهار کرد هنوز هم شعر فارسی یکی از ابزارهای مؤثر در ارتباطات فرهنگی بین دو ملت و دو کشور بشمار می‌آید و همین ما را بر آن داشت تا همایش شکوه شعر فارسی را برگزار کنیم.

رایزن فرهنگی ایران در ترکیه با اشاره به جایگاه شهریار در شعر فارسی گفت: در دوره معاصر هم شهریار به عنوان شاعری که به دو زبان فارسی و ترکی آذربایجانی شعر گفته است که تاثیر ویژه‌ای در عمومی شدن ارزش های شعر فارسی در میان مخاطبان معاصر ترک داشته است.

زبان فارسی در ترکیه زبان بیگانه نبوده است

در ادامه این نشست، محمدحسین حبیب‌الله‌زاده سفیر ایران در ترکیه گفت: درود می‌فرستیم به روح استاد شهریار که نامش یادآور تکریم از شعر و ادب فارسی در جهان شد. در این روز خجسته که مصادف با ابتدای ماه مبارک ربیع الاول که ماه عشق و عاشقی با اهل بیت علیهم‌السلام است، یاد و نام آن آفریننده «علی ای همای رحمت تو چه آیتی خدا را» را گرامی می‌داریم. غزل‌سرایی که همچنان ذکر عاشقانه «آمدی جانم به قربانت ولی حالا چرا» ورد زبان عاشقان است.

سفیر کشورمان با تاکید بر قدرت نهفته عشق در زبان فارسی و آشنا شدن مردمان این حوزه تمدنی از این طریق با عقاید دین اسلام گفت: پیش از استقرار کامل ترک‌ها در آسیای صغیر و متعاقب آن حتی بعد از فتح استانبول زبان فارسی به همراه زبان عربی و ترکی از زبان‏‌های متداول امپراتوری عثمانی گشت و تعداد زیادی از ادیبان و شاعران ایرانی به دربار عثمانی راه یافتند. این زبان در پهنه امپراطوری عثمانی نه بعنوان یک زبان بیگانه و خارجی، ‬ بلکه در قالب یک زبان مشترک دینی و خویشاوندی بشمار می‌آمد.

وی اظهار کرد: از تلاش‌های رایزن فرهنگی و همکاران ایشان هم که شرایطی را فراهم آوردند تا برای ارج نهادن به شخصیت‌های مشترک ادبی فرهنگی گرد هم بیاییم، تشکر می‌کنم و باتوجه به نامگذاری سال مولانا در ترکیه، امیدواریم که همکاری‌های مشترک با نهادهای ترکیه‌ای عملیاتی و بیش از پیش در تعمیق همکاری‌های مشترک گام‌های مؤثر برداشته شود.

سروده‌های شهریار در فارسی و ترکی بی‌نظیر است

در ادامه علی تمیزال، استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سلجوق قونیه به تحلیل جایگاه استاد شهریار در ادبیات فارسی و ترکی پرداخت و ضمن معرفی کوتاهی از زندگی استاد شهریار و آثار وی به زبان‌های فارسی و ترکی اظهار کرد: در قرن بیستم در جغرافیای خاورمیانه و قفقاز که کشورهایی مانند ترکیه، ایران و آذربایجان در آن واقع شده‌اند و در جهان غرب نیز مطالعات علمی در سطوح مختلف در خصوص استاد شهریار و آثار و اشعار وی، انجام می‌شود.

وی بیان کرد: این واقعیت که آثار شهریار هم به زبان فارسی و هم به زبان ترکی است، این فرصت را فراهم کرده که مطالعات ادبی و علمی بسیاری در مورد آثار وی در جهان شعر و اندیشه در کشور ترکیه نیز تهیه شود که این مطالعات نشان می‌دهد که شهریار و آثار وی به تداوم ارتباط فرهنگی، ادبی و زبانی ترکیه، ایران و آذربایجان کمک می‌کند.

علی تمیزال دیوان فارسی و ترکی استاد شهریار و کتاب «حیدر بابا سلام» را از جمله آثاری دانست که در ترکیه بسیار شناخته شده است.

وی گفت: شهریار با سروده‌هایش تنها در جغرافیای زندگی خود محدود نبوده و از سال‌های ۱۹۵۰ در سه کشور ایران، ترکیه و جمهوری آذربایجان و سپس در دنیای شعر و ادب از شعرای ماندگار جهان محسوب می‌شود.

علی تمیزال با بررسی اجمالی در خصوص جایگاه استاد شهریار در ادبیات ایران و جهان به میزان آشنایی مردم ترکیه از استاد شهریار پرداخت و گفت: نخستین دلیل شهرت اشعار استاد شهریار و محبت و علاقه شدید مردم در ترکیه به اشعار وی در میان متکلمین به زبان‌های ترکی و فارسی، دو زبانه بودن اشعار وی است اگرچه غیر از شهریار شاعران دو زبانه دیگری نیز بوده‌اند اما بی تردید وی در زبان ترکی و فارسی هر چه سروده، بی نظیر بوده است.

جایگاه فارسی برای مشرق زمین همانند زبان لاتین برای غرب است

در ادامه، جلال اینال از شاعران ترکیه درباره جایگاه شعر فارسی در جهان شرق گفت: جایگاه زبان فارسی در شرق، همانند زبان فرانسه در غرب جهان است. این دو زبان، زبان مهم ادبیات جهان هستند. زبان فارسی یک زبان موزیکال است که شنونده از شنیدن آن لذت می‌برد.

وی با اشاره به تأثیر شگرف زبان و ادبیات فارسی بر زبان‌ها و ادبیات‌های شرقی افزود: همان گونه که غربی‌ها برای پی بردن به ریشه زبان‌های خود باید زبان لاتین را فرا گیرند، جوانان ترک و مردم مشرق زمین نیز باید برای دانستن ریشه‌های تاریخ و زبانی خود باید زبان فارسی و عربی را یاد بگیرند.

پایان خبر