زبان فارسی، بهترین محمل گسترش دیپلماسی فرهنگی

روزنامه جوان به مناسبت روز شعر و ادب فارسی یادداشت شفاهی از سیدمحمدرضا دربندی، معاون امور بین الملل بنیاد سعدی تحت عنوان « زبان فارسی، بهترین محمل گسترش دیپلماسی فرهنگی» به چاپ رساند.

به گزارش روابط عمومی بنیاد سعدی، در این یادداشت به دلایل اهمیت گسترش زبان فارسی در جهان پرداخته شده است. متن کامل چاپ شده در روزنامه جوان بدین شرح است:  

گاهی اوقات ما با این سؤال روبه‌رو می‌شویم که با همه تنگناها و مشکلات مالی، چرا باید بخشی از اعتباراتمان را برای گسترش زبان فارسی در جهان هزینه کنیم؟! در پاسخ به این سؤال باید به حدود 100 سال قبل برگردیم، زمانی که کشورها برای دفاع از منافع ملی خود، تنها ابزارشان جنگ بود. این روند تا سال 1945، یعنی پس از جنگ جهانی دوم، ادامه داشت و از این دوره، دیپلماسی رسمی سیاسی، جایگزین جنگ شد و دولت‌ها تلاش کردند از طریق لبخند بر لب و تلاش‌های سیاسی در پشت، منافع خود را دنبال کنند. این روند نیز حدود 60 سال ادامه داشت، اما دو، سه دهه است که همه کشور‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که دیپلماسی سیاسی دیگر جوابگو نیست و به جای آن، دیپلماسی فرهنگی یا دیپلماسی عمومی که مستقیماً مخاطب - یعنی مردم- را نشانه می‌رود، کارساز است. در این دیدگاه سعی می‌شود با تغییر نظر مردم نسبت به یک موضوع، دولت‌ها را وادار به تبعیت کنند. بر این اساس، مؤلفه‌هایی مانند سینما، موسیقی، کتاب، نمایشنامه و آموزش زبان، در صدر امور دیپلماسی فرهنگی و عمومی قرار گرفت. 
جمهوری اسلامی ایران نیز با قصد ارائه تصویری صحیح از فرهنگ ایرانی- اسلامی، از امکان دیپلماسی عمومی استفاده می‌کند. از چند سال پیش نیز در وزارت امور خارجه بخشی به همین نام ایجاد شده است. 
 در حوزه گسترش زبان فارسی در جهان، مشکل اصلی، عدم حضور نهادی مستقل و در شأن این امر مهم بود که دو سال پیش، با تشکیل بنیاد سعدی این موضوع، شکل بهتری به خود گرفت. این بنیاد، گرته‌برداری از حدود 25 بنیاد مشابه در سراسر جهان، مانند بنیاد «گوته» آلمان، «سروانتس» اسپانیا، «دانته» ایتالیا و «کنفوسیوس» چین است که کارشان گسترش زبان و ادبیات کشورشان در جهان است. ما نیز از این ابزار استفاده می‌کنیم با این تفاوت که آنها نیازمند سرمایه‌گذاری برای جذب مخاطب هستند تا آنها را به سمت فرهنگ، سینما، کتاب و زبانشان جلب کنند، ولی ما خوشبختانه به دلیل سابقه طولانی تمدنی که در آسیای میانه، قفقاز و شبه قاره هند، اروپای شرقی و... داریم نیازی به تبلیغ نداریم و آنقدر تقاضا وجود دارد که پاسخ مثبت به آنها، کار بسیار مهمی است که اگر از عهده آن برآییم، موفق شده‌ایم. از جمله این انگیزه‌ها، حضور سینمای ایران در تمامی جشنواره‌های مهم سینمایی جهان است که باعث شده علاقه‌مندان زیادی برای آموزش زبان فارسی در سراسر جهان وجود داشته باشند. 
کسانی که زبان فارسی را یاد می‌گیرند، مستقیماً با منابع اصلی زبان فارسی آشنا می‌شوند و اگر رسانه‌های کشورشان تبلیغات منفی علیه ایران داشته باشند، می‌توانند با مراجعه به وبگاه‌های فارسی، متوجه اصل ماجرا شوند. از طرف دیگر با آموزش زبان فارسی امکان استفاده از منابع با ارزش ادب فارسی را خواهند داشت و با تاریخ تمدن 7 هزار ساله ایران که کمتر کشوری دارای آن است و فرهنگی که در طول هزار و 400 سال آنچنان با فرهنگ و تمدن اسلامی، عجین شده که قابل تفکیک نیست، آشنا شوند. 

پایان